Nghề nuôi tôm hùm lồng tại Việt Nam đang đứng trước những thách thức lớn về môi trường và chi phí. Việc sử dụng quá nhiều thức ăn tươi như cá tạp không chỉ làm ô nhiễm môi trường nước mà còn làm tăng chi phí sản xuất, dẫn đến rủi ro dịch bệnh. Tuy nhiên, mô hình nuôi kết hợp tôm hùm với vẹm xanh đang nổi lên như một giải pháp đột phá, mang lại hiệu quả kinh tế cao và góp phần bảo vệ môi trường biển.
1. Vai trò của Vẹm Xanh: Bộ lọc sinh học tự nhiên
Vẹm xanh (Perna viridis) được xem là một “nhà máy xử lý nước” tự nhiên. Khả năng lọc nước vượt trội của chúng đến từ cấu tạo mang đặc biệt, giúp hấp thụ các chất lơ lửng trong nước. Các nghiên cứu đã chứng minh:
- Làm sạch môi trường nước: Vẹm xanh ăn tảo đơn bào và các mùn bã hữu cơ, vốn là nguyên nhân chính gây ô nhiễm trong các vùng nuôi trồng thủy sản. Việc nuôi vẹm xanh kết hợp giúp giảm nồng độ chất hữu cơ, cải thiện độ trong của nước và giảm thiểu sự tích tụ chất thải ở đáy lồng.
- Ngăn ngừa dịch bệnh: Môi trường nước sạch sẽ là yếu tố then chốt giúp tôm hùm khỏe mạnh. Bằng cách giảm ô nhiễm, vẹm xanh giúp hạn chế sự phát triển của vi khuẩn gây bệnh, giảm nguy cơ tôm hùm mắc các bệnh phổ biến như “bệnh sữa” hay “đỏ thân”.
2. Lợi ích kép: Vừa cải tạo môi trường, vừa là thức ăn dinh dưỡng
Bên cạnh vai trò làm sạch môi trường, vẹm xanh còn là một nguồn thức ăn tuyệt vời cho tôm hùm, mang lại lợi ích kép cho người nuôi.
- Nguồn dinh dưỡng dồi dào: Vẹm xanh có hàm lượng protein và axit béo không no thiết yếu (như Omega-3) rất cao, là thành phần dinh dưỡng quan trọng giúp tôm hùm tăng trưởng nhanh, chắc thịt, và có màu sắc đẹp. Các nghiên cứu đã cho thấy tôm hùm ăn vẹm xanh có tốc độ tăng trưởng và tỷ lệ sống không khác biệt so với tôm ăn cá tạp.
- Giảm chi phí thức ăn: Thức ăn tươi như cá tạp chiếm phần lớn chi phí trong nuôi tôm hùm. Khi tự sản xuất được vẹm xanh, người nuôi có thể chủ động nguồn thức ăn, giảm sự phụ thuộc vào thị trường, từ đó giảm chi phí đáng kể và tăng lợi nhuận.
3. Kỹ thuật nuôi kết hợp hiệu quả
Để ứng dụng thành công mô hình này, người nuôi cần chú ý đến các kỹ thuật sau:
- Nuôi vẹm xanh: Vẹm xanh được nuôi trên các giá thể (như dây thừng, dây dừa) treo xung quanh lồng nuôi tôm hùm. Cách này giúp vẹm dễ dàng tiếp cận nguồn nước giàu dinh dưỡng và lọc chất thải từ chính lồng tôm.
- Chế biến thức ăn: Vẹm xanh sau khi thu hoạch có thể được bóc vỏ và cho tôm hùm ăn trực tiếp. Để đảm bảo dinh dưỡng cân bằng, người nuôi có thể xay nhuyễn vẹm xanh và phối trộn với các loại thức ăn khác như cá tạp hoặc thức ăn công nghiệp.
- Quản lý tổng hợp: Mặc dù vẹm xanh giúp làm sạch môi trường, người nuôi vẫn cần theo dõi các chỉ số nước (độ pH, độ mặn, nhiệt độ) và sức khỏe của cả tôm lẫn vẹm để có những điều chỉnh kịp thời, đảm bảo hệ sinh thái trong khu vực nuôi luôn cân bằng.
Việc áp dụng mô hình nuôi kết hợp tôm hùm và vẹm xanh không chỉ là một kỹ thuật mới mà còn là một bước đi chiến lược, hướng tới một nghề nuôi trồng thủy sản bền vững, thân thiện với môi trường, mang lại hiệu quả kinh tế lâu dài cho người dân.
Viet Linh [G], 9/2025
