Tảo trong ao nuôi tôm và cách quản lý

Tảo đóng vai trò quan trọng trong hệ sinh thái ao nuôi tôm. Chúng là thành phần thiết yếu trong chuỗi thức ăn tự nhiên và đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì cân bằng sinh học, giúp lọc và làm sạch môi trường nước. Tuy nhiên, khi tảo phát triển quá mức, chúng có thể gây hại cho tôm và làm biến động các yếu tố môi trường, dẫn đến những vấn đề nghiêm trọng trong nuôi tôm.

Tác hại của tảo độc

Tảo độc là các loại tảo có khả năng tiết ra độc tố ảnh hưởng xấu đến động vật thủy sản, đặc biệt là tôm. Các loại tảo như tảo lam, tảo giáp và tảo mắt đều có thể gây hại cho tôm theo các cách khác nhau.

1. Tảo lam: Là loại tảo phổ biến trong ao nuôi tôm. Khi tảo này phát triển với mật độ cao, nước ao sẽ có màu xanh đậm và nổi váng xanh. Tảo lam tiết ra chất nhờn làm tắc nghẽn mang của tôm, khiến tôm bị mùi hôi hoặc bị phân trắng trong đường ruột. Tảo lam cũng có thể gây bệnh cho cá và nhuyễn thể.
   
2. Tảo mắt: Tảo mắt xuất hiện khi nước ao có màu nâu đen hoặc xanh rau má. Loại tảo này thường xuất hiện trong các ao nuôi có môi trường ô nhiễm hoặc khi dư thừa chất hữu cơ trong nước. Tảo mắt làm giảm lượng oxy hòa tan trong nước, gây ra sự thiếu oxy, ảnh hưởng đến sự phát triển và sức khỏe của tôm.
   
3. Tảo giáp: Khi tảo giáp phát triển mạnh, nước ao có màu nâu đỏ và xuất hiện váng nâu đỏ. Tôm không thể tiêu hóa loại tảo này do vách tế bào của chúng rất cứng. Mật độ tảo giáp cao có thể gây tắc nghẽn đường ruột của tôm, khiến tôm nổi đầu do thiếu oxy.

Nguyên nhân tảo phát triển quá mức

Có nhiều nguyên nhân dẫn đến sự phát triển quá mức của tảo trong ao nuôi tôm:

• Thức ăn dư thừa: Quản lý thức ăn không tốt làm thức ăn thừa tích tụ trong ao, trở thành nguồn dinh dưỡng cho tảo phát triển.
  
• Phân tôm: Phân tôm không được xử lý đúng cách trong suốt vụ nuôi cũng góp phần làm tăng chất dinh dưỡng trong nước.
  
• Nền đáy ao không sạch: Nếu ao nuôi không được cải tạo định kỳ, chất hữu cơ trong nền đáy ao sẽ phân hủy và tạo điều kiện cho tảo phát triển.
  
• Thời tiết thay đổi: Nắng nóng kéo dài hoặc mưa lớn làm giảm độ mặn và gây phân tầng nước, tạo điều kiện thuận lợi cho sự phát triển của tảo.
  

Giải pháp khắc phục

Để kiểm soát và ngăn chặn sự phát triển của tảo trong ao nuôi tôm, người nuôi cần thực hiện một số biện pháp phòng ngừa và xử lý hiệu quả.

1. Kiểm soát dinh dưỡng và ánh sáng: Hạn chế lượng dinh dưỡng dư thừa trong ao nuôi là một biện pháp quan trọng để kiểm soát sự phát triển của tảo. Đảm bảo không cho tôm ăn dư thừa, đồng thời cắt giảm ánh sáng nếu cần thiết.
   
2. Xử lý tảo bằng men vi sinh và vôi: Men vi sinh kết hợp với mật đường có thể được ủ và thả vào ao vào ban đêm để giảm mật độ tảo. Vôi có thể được sử dụng để cắt tảo, với liều lượng phù hợp là dưới 20 kg/1.000 m3 nước. Sau khi dùng vôi, có thể sử dụng zeolite để hút bùn và cải thiện chất lượng nước.
   
3. Sử dụng muối và cải thiện độ mặn: Đối với tảo lam, một giải pháp hiệu quả là tăng độ mặn của nước ao bằng cách bổ sung muối (10 kg/1.000 m3 nước), đặc biệt là khi nước ao bị giảm độ mặn do mưa.
   
4. Thả ghép cá rô phi: Cá rô phi có khả năng tiêu hóa tảo, đặc biệt là tảo lam, giúp giảm mật độ tảo trong ao nuôi tôm và ổn định chất lượng nước.
   
5. Xử lý nước và đáy ao: Người nuôi cần thường xuyên hút bùn đáy ao và xử lý nước bằng các chất diệt tảo như CuSO4 để kiểm soát sự phát triển của tảo. Ngoài ra, cần phải theo dõi nguồn nước cấp vào ao để tránh lấy nước từ những nơi có tảo nở hoa.
   
6. Phòng ngừa tảo: Tránh lấy nước từ những nguồn nước có tảo nở hoa. Nếu phát hiện tảo, không thay nước ao khi nguồn nước gần đó có tảo đang nở hoa.

Kết luận

Tảo là một yếu tố quan trọng trong ao nuôi tôm, nhưng khi phát triển quá mức, chúng có thể gây ảnh hưởng xấu đến sức khỏe của tôm và môi trường ao nuôi. Các giải pháp khắc phục, bao gồm kiểm soát dinh dưỡng, sử dụng men vi sinh, vôi, muối và cá rô phi, sẽ giúp người nuôi tôm duy trì môi trường nước ổn định và đảm bảo sự phát triển khỏe mạnh cho tôm.

Viet Linh PT, 05/2025