1. Màng phủ nông nghiệp là gì?
Màng phủ nông nghiệp (màng phủ nilon) là loại màng polyetylen (dẻo, mỏng) chuyên dùng để che phủ bề mặt luống trồng cây.
- Cấu tạo: Thường có hai mặt với màu sắc khác nhau, phổ biến là bạc – đen hoặc xám – đen.
- Ứng dụng: Đây là một công nghệ đơn giản, dễ áp dụng, mang lại hiệu quả cao trong sản xuất các loại cây trồng cạn có giá trị kinh tế cao.
2. Ưu điểm của việc sử dụng màng phủ
Việc sử dụng màng phủ nilon mang lại nhiều lợi ích sinh thái và quản lý nông nghiệp:
| Lợi ích | Cơ chế Kỹ thuật |
| Tiết kiệm nước tưới và Giữ ẩm | Hạn chế quá trình thoát hơi nước trong đất → Duy trì độ ẩm thường xuyên, giúp cây sinh trưởng ổn định và đạt năng suất cao. |
| Điều hòa nhiệt độ đất | → Mùa Đông: Tăng nhiệt độ đất, thúc đẩy sinh trưởng ổn định. → Mùa Hè/Nắng nóng: Giảm nhiệt độ đất (khi mặt bạc hướng lên). |
| Kiểm soát cỏ dại | Mặt đen che tối mặt đất → Hạn chế cỏ dại phát triển → Giảm đáng kể công lao động làm cỏ và hạn chế sử dụng thuốc trừ cỏ. |
| Hạn chế dịch bệnh | Ngăn cản sự lây lan của nấm bệnh từ đất lên thân, lá cây → Giảm thiểu việc sử dụng thuốc bảo vệ thực vật. |
| Ngăn ngừa côn trùng/động vật gây hại | Hạn chế chuột và các sinh vật khác phá hoại. |
| Cải tạo cấu trúc đất | Giữ đất tơi xốp hơn. |
3. Biện pháp và kỹ thuật sử dụng
Để đảm bảo hiệu quả và tránh tác động tiêu cực, cần áp dụng đúng kỹ thuật:
3.1. Định hướng màng phủ
- Mặt màu sáng hơn (Bạc hoặc Xám) phải hướng lên trên (phơi ra ánh sáng) để tăng phản xạ ánh sáng mặt trời, giúp điều hòa nhiệt độ.
- Mặt màu đen phải úp xuống dưới để che tối mặt đất, ngăn cản sự phát triển của cỏ dại.
3.2. Lựa chọn thời vụ và loại đất
- Vụ Đông: Nên áp dụng để giữ ẩm, hạn chế bốc hơi nước và tăng nhiệt độ đất.
- Vụ Xuân và Vụ Hè: Hạn chế sử dụng trên các chân ruộng đất thịt vì màng phủ giữ ẩm đất quá cao, nước khó thoát, dễ gây thối rễ và nhiễm nấm bệnh cho cây.
3.3. Quản lý ẩm độ đất sau mưa
- Sau mưa lớn, đặc biệt trên chân ruộng đất thịt nặng hoặc khi trồng các loại cây mẫn cảm với úng nước (như họ đậu hay họ bầu bí), cần khẩn trương thoát nước chủ động.
- Cảnh báo: Sau mưa, trời thường nắng to, nhiệt độ tăng cao, hơi nước bốc mạnh nhưng khó thoát qua màng phủ. Ẩm độ đất quá cao kết hợp nhiệt độ cao sẽ làm cây trồng dễ bị thối rễ và chết.
4. Lưu ý về xử lý màng phủ sau thu hoạch
Màng phủ nilon là chất thải nhựa và cần được xử lý đúng cách để bảo vệ môi trường. Nếu màng phủ không còn khả năng tái sử dụng cho các vụ tiếp theo, phải thu gom cẩn thận để đưa vào hệ thống xử lý rác thải theo quy định.
Nghiêm cấm chôn sâu trong đất hoặc đốt, vì hành động này sẽ gây ô nhiễm môi trường nghiêm trọng (ô nhiễm đất và không khí).
Việt Linh biên soạn, 9/2025
