Mai là loài cây thân thuộc, tượng trưng cho mùa xuân ở miền Nam Việt Nam. Để có được một cây mai khỏe mạnh, ra hoa đúng dịp Tết, bạn cần nắm vững các kỹ thuật trồng, chăm sóc và điều chỉnh phù hợp với từng giai đoạn phát triển của cây.
1. Kỹ thuật trồng và bón phân
- Chọn giống và nhân giống: Mai có thể được trồng từ hạt hoặc nhân giống bằng phương pháp chiết, giâm cành. Tuy nhiên, cách phổ biến nhất để có cây mai đẹp là ghép cành.
- Ghép cành: Nếu cây mai của bạn không ra hoa hoặc ra hoa ít, có thể là do giống kém. Bạn có thể tận dụng cây cũ bằng cách cắt bỏ các cành già và ghép giống mai mới vào. Thời điểm tốt nhất để ghép là vào mùa khô. Nên dùng phương pháp ghép cắm đọt hoặc ghép mắt kim để đảm bảo tỷ lệ sống cao.
- Chuẩn bị đất: Mai ưa phân hữu cơ. Hỗn hợp đất tốt nhất để trồng mai nên trộn từ đất thịt, tro trấu và phân chuồng hoai mục (tỷ lệ 1:1:1), hoặc đất phù sa, đất mùn.
- Trồng chậu và thay đất:
- Thay chậu: Khi cây còn nhỏ, cứ 2 năm thay chậu lớn hơn một lần. Khi cây đã lớn, có thể giãn thời gian thay chậu 3 năm/lần.
- Thay đất: Kết hợp thay chậu với thay đất. Khi thay, bạn nên cắt bỏ rễ già, rễ chết, rễ nhỏ, và sắp xếp lại bộ rễ để cây phát triển tốt hơn. Tránh thay chậu vào mùa khô.
- Bón phân:
- Định kỳ: Bón phân cho mai theo 2 giai đoạn chính:
- Đầu mùa mưa: Bón NPK có hàm lượng đạm cao (ví dụ NPK 20-20-15) để kích thích cây phát triển cành lá.
- Đầu mùa khô: Bón phân có hàm lượng kali cao để cây có sức ra hoa.
- Phun phân bón lá: Ngoài bón gốc, có thể phun thêm phân bón lá (ví dụ Đầu Trâu 501) định kỳ 10-15 ngày/lần để cung cấp vi lượng và giúp cây hấp thụ dinh dưỡng nhanh hơn.
- Định kỳ: Bón phân cho mai theo 2 giai đoạn chính:
2. Chăm sóc để mai ra hoa đúng Tết
Để có chậu mai nở rộ đúng dịp Tết, bạn cần chú ý đến việc tuốt lá và điều chỉnh chế độ tưới nước.
- Tuốt lá: Thời điểm tuốt lá mai phụ thuộc vào thời tiết.
- Nếu trời lạnh: Tuốt lá sớm hơn, khoảng mùng 10 tháng Chạp.
- Nếu trời ấm: Tuốt lá muộn hơn, khoảng rằm tháng Chạp.
- Mục tiêu: Làm sao để đến ngày 23 tháng Chạp, đa số các nụ hoa đã bung vỏ lụa là vừa.
- Điều chỉnh sau khi tuốt lá:
- Nụ chưa bung vỏ lụa: Nếu đến ngày 25-26 tháng Chạp mà nụ vẫn chưa bung, bạn cần pha loãng phân NPK và tưới thúc để kích thích mai nở.
- Nụ bung sớm: Nếu nụ hoa bung sớm hơn dự kiến, bạn cần hạn chế tưới nước, giữ đất khô để “hãm” tốc độ nở hoa.
- Phòng trừ sâu bệnh: Mai ít sâu bệnh, nhưng cần đặc biệt lưu ý sâu đục thân. Khi phát hiện mùn cưa trên thân, hãy tìm lỗ sâu và bơm thuốc vào, sau đó bịt kín lỗ lại để diệt trừ.
3. Chăm sóc mai sau Tết
Sau khi chơi Tết, cây mai đã mất nhiều sức để ra hoa và cần được phục hồi để chuẩn bị cho mùa hoa năm sau.
- Cắt tỉa và thay đất: Sau khi hoa tàn, cắt tỉa toàn bộ hoa và cành yếu, cành bệnh.
- Bón phân phục hồi:
- Ngay sau Tết: Bón phân NPK 20-20-15 + TE để phục hồi cành lá.
- Định kỳ: Mỗi tháng bón 1-2 lần, với liều lượng 30-50g cho chậu đường kính 50-60cm, bằng cách xới nhẹ đất và rải phân theo mép chậu.
- Tưới nước:
- Mai trồng chậu: Tưới nước mỗi ngày, vào sáng sớm hoặc chiều mát. Mùa khô có thể tưới 2 lần/ngày.
- Mai trồng vườn: Tưới nước mỗi ngày hoặc cách ngày, tưới thẳng vào gốc và phun sương lên tán lá. Vào mùa mưa, chỉ cần tưới khi trời nắng gắt kéo dài.
- Kiểm tra thoát nước: Đối với mai trồng chậu, thường xuyên kiểm tra lỗ thoát nước để tránh tình trạng úng nước làm hỏng bộ rễ.
Việt Linh [G], 9/2025
