Kỹ thuật trồng cây bưởi, bưởi da xanh, bưởi Diễn, bưởi năm roi

Cách trồng bưởi trong chậu cho nhiều trái

Bưởi trồng chậu sum suê cho nhiều trái luôn thu hút người dân đô thị. Vào mỗi dịp tết đến, giá cây bưởi trồng chậu cho trái không hề rẻ, từ 2 – 5 triệu đồng/cây, gốc lớn giá vài chục triệu đồng. Nhà phố hoàn toàn có thể trồng bưởi trong chậu cho trái, người trồng cần tuân thủ các kỹ thuật như sau:

Theo hướng dẫn của anh Thanh Phương (trại cây giống Thanh Duy, Bến Tre), cây bưởi trồng chậu đáp ứng niềm đam mê trồng cây của người dân đô thị trong điều kiện ít đất, không gian nhỏ hẹp, khó chăm sóc… Tuy nhiên, cây bưởi (bao gồm bưởi da xanh, bưởi năm roi…) hoàn toàn có thể phát triển tốt và cho trái khi trồng chậu.

Đầu tiên là chọn giống, trồng ở miền Nam có thể chọn giống bưởi da xanh, bưởi Tân Triều, bưởi năm roi… Nếu muốn chất lượng ngon thì chọn giống bưởi da xanh, nếu muốn có hình thức đẹp chưng dịp tết có thể chọn giống bưởi năm roi, khi chín có màu vỏ vàng đẹp. Có thể chọn cây giống trong túi bầu bán ở các cơ sở cây giống, nên chọn cây chiết cành, cao 40 – 50 cm. Cây bưởi giống sau khi trồng 2 – 2,5 tháng bắt đầu cho trái. Để rút ngắn thời gian cho trái khi trồng chậu, có thể chọn cây giống (chiết cành) được chủ vườn ươm trong bầu lớn, cây cao 1 – 1,2 m, đã phân nhánh. Thường cây lớn này đã trồng vào túi bầu khoảng 6 tới 12 tháng.

Khi đã có cây giống, tiếp theo là chọn chậu trồng, chọn chậu rất quan trọng, nếu chậu không phù hợp thì cây khó phát triển tốt và cho trái như ý muốn. Nên chọn chậu có đường kính 50 – 80 cm, chiều cao chậu 60 cm. Chậu phải có lỗ thoát nước lớn, thoát nhanh dễ dàng, nếu lỗ nhỏ thì khoét rộng thêm, kê chậu trên cục gạch. Đất trồng là đất thịt, đất pha cát (60%) hoặc trộn cát sông, mụn xơ dừa, trấu mục, phân bò phối trộn với nấm Trichoderma (phòng ngừa bệnh)… Tốt nhất bổ sung thêm phân dơi (500 g/chậu) + 300 g phân lân nung chảy. Cho hỗn hợp đất trồng, phân vào đầy mặt chậu, nén nhẹ, khoét lỗ trống vừa bầu cây, đặt túi bầu vào bên trong sao cho mặt bầu ngang mặt chậu. Lưu ý là cây bưởi không chịu nghẹt gốc nên lúc trồng nâng cao gốc càng tốt, không trồng sâu. Gốc bưởi càng dâng cao thì bộ rễ sẽ thông thoáng hơn.

Cây bưởi ưa ánh sáng để phát triển và cho trái, vì vậy cần đặt chậu trồng nơi có ánh sáng hoàn toàn, hoặc ít nhất là hướng nắng sáng. Có thể đặt chậu trên sân thượng, dùng lưới đen che phía trên giảm nắng chiều gay gắt dễ làm vàng lá. Để chậu trồng ở sân thượng chú ý gió mạnh làm bật gốc, cần có cây chống hay ràng dây quanh gốc. Chỉ cắt bớt cành cao vượt, để lại cành nhỏ quanh gốc (nhánh nhện), vì cành nhỏ này dễ cho trái hơn cành bên ngoài. Sau mỗi đợt trái, cắt thu cành, tạo tán gọn phù hợp.

Sau khi trồng 10 ngày, sử dụng phân tưới gốc để rễ phát triển mạnh, có thể sử dụng phân sinh học Supagro, Wegh hoặc mua acid Humix về pha nước tưới vào gốc. Định kỳ tưới 15 ngày/lần cho rễ khỏe mạnh, tăng sức đề kháng, đồng thời bổ sung nấm đối kháng Trichoderma 3 tháng/lần và chế phẩm sinh học Chitosan để phòng ngừa bệnh vàng lá thối rễ. Lưu ý, cây bưởi rất dễ nhiễm bệnh nên việc phòng ngừa như trên định kỳ giúp cây phát triển tốt, giảm bệnh hại. Chú ý diệt sâu vẽ bùa làm hại lá non, quan sát kỹ hai mặt lá non, khi cây vừa nhú chồi non, bắt sâu vẽ bùa hoặc phun thuốc sinh học, dầu khoáng. Bón phân NPK 16-16-8, liều lượng 20 – 30 g/lần, tháng 1 lần, sau tăng lên 50 g/lần, khi cây trên một năm tuổi bón 100 g/lần, bón quanh chậu.

Xử lý ra hoa cho trái là khâu quan trọng, cây bưởi sau trồng 20 – 30 tháng (tùy kích cỡ cây giống ban đầu) thì có khả năng cho trái. Cây có thể tự ra hoa, tuy nhiên có thể xử lý cho cây ra hoa theo ý muốn để có trái chưng vào dịp tết. Xử lý ra hoa bằng cách lảy lá của cành mang trái (nhánh nhện trong thân cây), cách này có thể giúp ra hoa nhưng chỉ hiệu quả với những cây mới cho trái trong vài năm đầu. Xử lý ra hoa bằng cách xiết nước (tạo khô hạn), trước khi xiết nước cần tưới bón phân cho cây phân hóa mầm hoa

dễ ra hoa, sử dụng phân NPK 0-20-20 bón cho cây (100 – 200 g/gốc), tưới gốc phân sinh học Supagro. Sau đó 10 ngày thì tạo khô hạn, bưởi cần thời gian khô hạn để cây dễ ra hoa. Tạo khô hạn vào tháng 12 đến tháng 1 dương lịch, thu hoạch vào tầm tháng 9 (tết Trung thu) hoặc tạo khô hạn tháng 4 dương lịch thì thu hoạch dịp tết Nguyên đán. Trung bình từ lúc cây ra hoa tới thu hoạch là 7 – 8 tháng. Đang thời kỳ xiết nước mà gặp mưa nhiều thì có thể dùng tấm nylon đen che phủ chung quanh gốc, hạn chế nước đọng trong chậu.

Trên mỗi chùm trái chỉ nên để lại tối đa 1 – 2 trái. Tùy khả năng của cây mà để lượng trái phù hợp, không nên để quá nhiều, chọn trái tròn đều. Sau khi tỉa trái nên dùng túi bao trái để hạn chế ruồi đục trái. Có thể tạo hình cho trái bưởi theo ý muốn, nhiều nơi bán khuôn tạo trái có chữ Tài, Lộc… Trong giai đoạn nuôi trái, tăng cường phân hữu cơ, sinh học, bón bổ sung NPK 20-20-15 (100 – 150 g/gốc), giai đoạn 2 tháng tới thu hoạch bón bổ sung kali, phân gà (qua xử lý), phân dơi tăng chất lượng trái. Chú ý treo cành, chống đỡ, tránh trái lớn nặng làm gãy cành hay gió thổi mạnh bị rụng. Tránh ánh nắng chiều chiếu trực tiếp làm nám, sượng trái.

ANH ĐỨC – Khoa học phổ thông, 15/11/2019

Kinh nghiệm trồng, chăm sóc và nhân giống bưởi da xanh

Cách cho bưởi da xanh ra hoa dễ dàng

Cây bưởi da xanh có khả năng ra hoa tự nhiên, không cần xử lý, tuy nhiên nếu nhà vườn muốn cây ra hoa tập trung, thu hoạch cùng đợt thì tiến hành xử lý ra hoa. Theo hướng dẫn của Sở khoa học và công nghệ Bến Tre, người trồng bưởi cần lưu ý như sau: chú ý tạo khô hạn, bưởi cần thời gian khô hạn để phân hóa mầm hoa. Ở các vườn quản lý được nước thì có thể tạo sự khô hạn để bưởi ra hoa đồng loạt. Chú ý lịch thu hoạch để tiến hành chọn thời điểm xử lý.

Tạo khô hạn vào tháng 12 đến tháng 1 dương lịch, thu hoạch trái vào dịp tết Trung thu. Nếu tạo khô hạn vào tháng 3 – 4 dương lịch, thu hoạch trái vào dịp tết Nguyên đán. Gặp lúc mưa nhiều thì có thể dùng tấm nylon đen che phủ chung quanh gốc cũng có thể tạo sự khô hạn để xử lý ra hoa. Muốn thu hoạch trái vào tháng 11 – 12 dương lịch, có thể thực hiện các bước như sau:

Sau thu hoạch trái xong, tiến hành cắt tỉa cành già, cành sâu bệnh, làm cỏ, quét vôi gốc, kế đến bón phân cho cây. Cây được bón phân lần 2 trước khi xử lý ra hoa (tăng hàm lượng phân lân và kali). Đến đầu tháng 3 dương lịch ngưng tưới nước (còn gọi là xiết nước, tạo khô hạn) cho tới 20/3 dương lịch (khoảng 20 ngày) thì tưới nước trở lại 2 – 3 lần/ngày và liên tục 3 ngày. Nếu cây ra tược non, dùng các loại phân như: 150 g MKP (0-52-34) + 1 g Progibb 10%/bình 8 lít, hoặc 200 – 350 g KNO3/bình 8 lít phun lên cây để giúp lá non mau thành thục, kích thích ra hoa. Đến ngày thứ tư, tưới nước 1 lần/ngày, 7 – 15 ngày sau khi tưới đợt đầu tiên cây sẽ ra hoa, lúc này ngày tưới ngày nghỉ, 10 – 15 ngày sau khi cây trổ hoa, hoa rụng cánh và đậu trái.

Cách xử lý khác là lảy lá của cành mang trái, phương pháp này có thể giúp ra hoa rải vụ, nhưng chỉ có kết quả chủ yếu trên cây mới cho trái trong vài năm đầu, khi cây đã phát triển, cành mang trái nhiều, kỹ thuật trên ít hiệu quả. Theo kinh nghiệm nhà vườn tại Bến Tre, để tăng khả năng ra nhiều hoa, cây không mất sức, suy yếu, ảnh hưởng tới bộ rễ thì trước khi xử lý (tạo khô hạn, trước lúc ngưng tưới nước hoặc lảy lá khoảng 7 – 10 ngày) thì tưới gốc các loại phân hữu cơ, sinh học để tăng sức cho cây, giúp cây phân hóa mầm hoa tốt, ra nhiều hoa, nụ hoa mập, dễ đậu trái và nuôi trái tốt. Có thể chọn các loại phân sinh học như Supagro, Wehg, Vinaxanh, K-Humate, Roodwell…

Khi cây đậu trái, chú ý trên mỗi chùm trái chỉ nên giữ lại tối đa là 2 trái, cành nhỏ vừa thì để 1 trái. Lưu ý không nên để trái ở nhánh nhô ra nắng, trái đầu cành vì dễ bị rám nắng, chai sượng. Để trái tùy vào độ tuổi và sức khỏe của cây, đảm bảo trái lớn, đất chất lượng ngon. Tốt nhất nên để trái thu hoạch khi tuổi cây tính từ lúc trồng phải được ít nhất là 36 tháng. Bón phân cân đối giai đoạn nuôi trái, bổ sung phân hữu cơ gốc. Theo kinh nghiệm nông dân Bến Tre, đến thời điểm thu hoạch mà giá bưởi giảm, có thể neo trái trên cây từ 15 – 30 ngày để chờ xuất bán bằng cách phun lên cây các loại phân bón lá như Retain, ProGibb… hoặc bón nhiều phân dạng đạm và tưới nước thường xuyên.

ĐỨC ANH – Khoa học phổ thông, 07/07/2019

Kinh nghiệm trồng bưởi da xanh hiệu quả

Trồng bưởi da xanh chuyên hoặc trồng xen cùng một cây khác thì cũng cần ánh nắng 70%-80%. Mùa nắng phải đậy ủ gốc, giữ ẩm, tưới nước để cây không bị hóc; khi thiếu nước, cây không hấp thu dinh dưỡng tốt, khi nước mặn 0,3% không nên tưới lên gốc.

Đất trồng phải cao hơn hoặc bằng mực nước cao nhất hàng năm so với rằm tháng 10, rằm tháng chạp âm lịch; đất tơi xốp, không bị phèn. Đất ít cát pha sét, pha thịt; đất bờ dừa lâu năm; đất có trùn cư trú tức là có cả vi sinh vật tồn tại. Đất có cỏ hôi, cỏ lồng vực, cỏ đuôi chồn, rau trai mọc thì dễ trồng bưởi.

Trồng bưởi da xanh phải chọn giống kỹ: ăn ngọt, giống có tép đỏ hồng, ráo nước nhưng không khô, lột vỏ và tép tróc hoàn toàn, rất ít hạt hoặc không hạt, vỏ mỏng, trái tròn; đặc biệt không mua giống trôi nổi, không rõ nguồn gốc. Muốn vậy, chúng ta không chọn cây giống của bưởi da xanh khi cho trái có tép múi không ngọt, chua lẫn đắng, quá khô nước, nhất là ở hai đầu múi bưởi, màu quá đỏ hoặc hơi trắng, vỏ quá dày, hình trái lê, lột tép bưởi khó tróc. Vì giống bưởi da xanh hiện nay có những dòng chưa được thuần; có trái hình quả lê, trái hình cầu, có cây hai dạng trái, khi bán trái chọn ra phân loại cũng khó; mắt thường không thể phân biệt rõ sự khác nhau giữa dòng này với dòng khác. Ngoài ra, trồng từ cây chiết nhánh, cây gốc ghép; kỹ thuật canh tác, chăm sóc, bón phân khác nhau cũng làm cho các đặc tính về năng suất, phẩm chất, hình dáng bị ảnh hưởng. Vì thế, thời gian qua, trong tỉnh đã có những nghiên cứu để tìm ra dòng vô tính, chọn giống bưởi da xanh ngon, đó là đề tài “Tuyển chọn, xác định dòng vô tính đặc trưng phục vụ xây dựng thương hiệu bưởi da xanh của tỉnh Bến Tre” do Thạc sĩ Võ Hoài Chân (Trung tâm Giống nông nghiệp Bến Tre chủ nhiệm). Đề tài được nghiên cứu độ prix, tỷ lệ nẩy mầm, điện di protein, điện di DNA, đánh giá độ tróc vỏ, tróc tép, bề dày vỏ trái, sự có hạt và không hạt. Kết quả nghiên cứu cho thấy, các cây bưởi da xanh của 5 hộ nhà vườn: ông Phạm Nguyễn Trãi, anh Trường, ông Hai Hoa, thầy giáo Phúc, thầy giáo Hiệp, thì cây bưởi của ông Hai Hoa (xã Sơn Định – Chợ Lách), thầy giáo Phúc (xã Mỹ Thạnh An – TP. Bến Tre) hạt phấn hoa bưởi không nẩy mầm chiếm tỷ lệ 80%-83% nên trái bưởi các vườn này luôn luôn ít hạt hoặc không hạt. Vì vậy, cây bưởi da xanh của ông Hai Hoa và thầy giáo Phúc đã trên 20 năm tuổi, năng suất cao, chất lượng ngon, gần như không hạt. Do hạt phấn hoa bưởi da xanh tự bất dung hợp khi thụ phấn sẽ cho ra trái bưởi không hạt hoặc ít hạt với điều kiện không có thụ phấn chéo với các cây cùng họ, vì thế, bà con nông dân nên bao từng hoa bưởi trước khi thụ phấn, hoặc chỉ trồng chuyên bưởi da xanh, không trồng xen cam, chanh, quýt, bưởi khác trên một vườn.

Mặt khác, nên xới gốc bón phân hữu cơ, vô cơ đan xen 3-4 lần/năm. Khoảng tháng 2-3 dương lịch, bón phân xong, bồi bùn, không bồi lúc nước mặn. Cây trên 3 tuổi nên bón phân hữu cơ vi sinh trộn với phân chuồng 3-4 lần/năm, mỗi lần 5-10kg, bón riêng mỗi gốc 1kg vôi để dễ đậu trái và ngọt. Mỗi cây bón từ 0,8-2kg u-rê, 1,5-3,5kg lân; 0,6-1,5kg clorua kali chia 3-4 lần/năm.Vì bưởi mang trái thường xuyên trên cây nên có thể sau thu hoạch rộ bón: 25% đạm, 25% lân; thấy khi trái ít cần thúc ra hoa bón: 25% đạm, 50% lân, 30% clorua kali; khi đậu trái bón 50% đạm, 25% lân, 50% clorua kali; trước thu hoạch bón 20% clorua kali còn lại.

Chú ý cây bưởi nhánh trồng nghiêng, lúc nhỏ khi mọc tượt non có thể cắt bỏ cành cũ (già), để tượt non mọc lên khoảng 0,5-0,7m cắt ngọn để thân mọc các chồi mới, sau đó dùng dây nhựa kéo đọt uốn ra “tứ diện”. Cây bưởi sẽ phát triển cho trái đồng đều, cao khoảng 2-2,5m, dễ dàng chăm sóc và thu hoạch.

KS. Đỗ Văn Công – Báo Đồng Khởi, 8/11/2013

Kinh nghiệm chăm sóc bưởi da xanh

Người phụ nữ đầu tiên mang giống bưởi da xanh ở Bến Tre về trồng ở vùng đất đỏ ấp Suối Tre, xã Long Nguyên, huyện Bến Cát, tỉnh Bình Dương là chị Nguyễn Thanh Thủy. Nay chị là chủ trang trại trồng bưởi lớn nhất miền đông Nam bộ, chuyên cung cấp giống cho nông dân và bưởi thương phẩm cho hệ thống siêu thị Metro và Lottle, một ngày bán khoảng 10 tấn bưởi da xanh.

Chị Thủy cho hay: “Cây bưởi da xanh rất dễ trồng, trồng trên nhiều loại đất, nếu so với miền Tây thì trồng bưởi ở Đông Nam bộ thuận lợi hơn nhiều, không bị nước triều cường, chi phí công tưới thấp hơn, năng suất cao hơn, màu sắc cũng đẹp hơn, đặc biệt là có thị trường tiêu thụ lớn”.

Qua nhiều năm lăn lộn với nghề trồng bưởi, chị đã rút ra được nhiều kinh nghiệm và muốn chia sẻ với mọi người.

Chọn giống: chọn mua giống bưởi da xanh ở những cơ sở có uy tín, cây khỏe mạnh, không bị bệnh.

Cách trồng: đào hố rộng 1 m, sâu 40 cm; hàng cách hàng 4 m, cây cách cây 6 m. Bỏ khoảng 1 kg vôi bột xuống hố để khử chua và sát trùng hố, 20 ngày sau trộn 10 – 15 kg phân chuồng hoai mục với đất cho xuống hố (san bằng mặt đất). Moi một lỗ nhỏ ở giữa trộn 1/2 kg lân và 100 g thuốc sát trùng cho xuống rồi hạ cây giống, lấp đất ngang mặt bầu, lèn chặt, xung quanh cắm que tre, dùng dây nylon cột lại để định vị, phủ cỏ vào gốc để che nắng và giữ ẩm.

Chăm sóc: cây bưởi mới trồng ngày tưới 2 lần, 1 tháng sau bón mỗi gốc một nắm phân urê để nhử, một năm bón 4 lần. Từ khi trồng tới năm thứ hai cây bắt đầu ra trái, vặt bỏ trái non không cho phát triển. Năm thứ ba bắt đầu thu hoạch (lưu ý từ năm thứ ba không nên bón phân hóa học) nên sử dụng phân chuồng và phân vi sinh bón lá để bổ sung đầy đủ chất vi lượng cho cây.

Phòng trừ sâu bệnh: thông thường cây bưởi hay gặp sâu vẽ bùa và sâu ăn lá, có thể dùng thuốc đặc trị để xịt.

Cây ra đọt 1 cm xịt dầu khoáng 0,5% (DC Tropius) trong 1 lít nước xịt chữa nhện hoặc dùng Trichoderma trộn phân chuồng bón dưới đất hoặc tưới trên lá.

Sau khi thu hoạch nên cắt bỏ cành sâu, tược non, quét vôi bột xung quanh gốc một năm 2 lần.

Thu hoạch: trước đây người dân thường hái bằng bao rồi đổ đống, trái bưởi dễ bị giập nát. Qua nghiên cứu, chị đã chọn cách dùng kéo sắc cắt cuống, xếp vào thùng nhựa mang vào để chỗ mát cho vào túi lưới, mỗi túi 1 trái, cung cấp cho siêu thị.

Qua việc mở trang trại trồng bưởi thương phẩm và nhân giống, hàng năm chị Nguyễn Thanh Thủy đã cung cấp cho thị trường gần 200 tấn bưởi thương phẩm và hàng vạn cây giống bán với giá 15.000 – 20.000 đ/cây. Ngoài ra chị còn nuôi hàng trăm ngàn con gà công nghiệp để lấy phân bón cho bưởi, tạo công ăn việc làm thường xuyên cho 35 lao động với mức lương từ 1.000.000 – 1.700.000 đồng/ tháng và bao ăn ở. Tới đây chị sẽ xây dựng nhà kho để bảo quản sản phẩm sau thu hái nhằm nâng cao chất lượng sản phẩm, đủ điều kiện để xuất khẩu.

HIẾU THẢO – Khoa học PT, 09/01/2009

Nhân giống bưởi da xanh bằng kỹ thuật giâm cành

Giâm cành là kỹ thuật nhân giống vô tính có hệ số nhân giống tương đối cao so với kỹ thuật chiết cành, cây con mau cho trái, đồng nhất về đặc tính giống và quần thể trồng tương đối đồng đều.

Bưởi da xanh (BDX) là một trong những cây có giá trị kinh tế cao nhưng là loại cây rất khó ra rễ khi giâm cành. Tuy nhiên, nếu áp dụng đúng kỹ thuật, cây BDX vẫn có thể được nhân giống bằng cách giâm cành. Để đạt kết quả tốt khi giâm cành BDX, cần tuân thủ nghiêm ngặt quy trình nhân giống, bao gồm từ khâu chọn cây đầu dòng, chọn cành giâm, sử dụng hóa chất kích thích ra rễ, giá thể giâm cành đến các yếu tố ngoại cảnh như nhiệt độ, ẩm độ, ánh sáng. Tổng hợp các yếu tố này quyết định thành công của kỹ thuật giâm cành BDX.

1. Chọn cây BDX đầu dòng để nhân giống:

Cây đầu dòng sử dụng nhân giống phải khỏe mạnh, không mang mầm bệnh và côn trùng nguy hiểm. Cây đầu dòng dùng để lấy cành không nên sử dụng để khai thác trái, vì làm như vậy cây sẽ kiệt sức rất mau.

2. Chuẩn bị cành giâm:

Cành BDX được sử dụng để giâm có thể lấy ở hai dạng cành là cành ngang (mang trái) và cành đứng (cành vượt). Cành ngang chỉ lấy từ ngọn vào bên trong khoảng 20 – 25 cm ở giai đoạn cây không ra hoa. Cành vượt có thể lấy từ ngọn vào trong 40 – 50 cm, cây con từ cành này có sức sống mạnh. Cành giâm nên được thu lúc sáng sớm, trong tình trạng trương nước. Có thể trữ cành trong các bao plastic lớn, phun nước bên trong và cột miệng bao để tránh mất nước. Để bao trong mát, tránh ánh sáng làm nhiệt độ bên trong bao tăng cao. Chiều dài cành giâm khoảng 15 – 20 cm. Tỉa bớt lá dưới đáy cành, giữ lại 5 – 7 lá. Cắt bớt 1/2 chiều dài lá để giảm thoát hơi nước. Vạt xéo đáy cành 1 góc 45 độ, dùng dao rạch vài đường ở đáy cành để tạo mô sẹo, kích thích sự ra rễ.

3. Chuẩn bị hóa chất:

Hóa chất được sử dụng để giâm cành BDX là các auxin tổng hợp, bao gồm NAA và 2,4-D. Nồng độ sử dụng: 4.000 ppm NAA + 500 ppm 2,4-D để kích thích ra rễ cành giâm BDX. Các hóa chất này có thể mua ở các cửa hàng bán hóa chất tinh khiết và thường được hướng dẫn cách pha trong cồn.

4. Giá thể giâm cành:

Giá thể giâm cành có 4 chức năng: cố định cành giâm, giữ ẩm tốt, thoáng khí và che tối cho đáy cành. Có thể dùng mụn xơ dừa hoặc trấu để làm giá thể giâm cành. Dụng cụ giâm cành có thể là rổ nhựa, khay hay bồn chứa, bên trong chứa giá thể giâm cành. Đặt dụng cụ giâm cành trong nhà giâm cành hoặc đơn giản hơn là trùm lại bằng tấm nhựa kín, khoảng trống phía trên càng cao càng tốt, vì nó sẽ tăng khả năng giữ ẩm độ và giảm được nhiệt độ bên trong.

5.Giâm cành:

Lấy các cành giâm đã được chuẩn bị sẵn, nhúng đáy cành giâm vào hóa chất trong thời gian 3 – 4 giây. Cành sau khi xử lý xong để cho hóa chất thấm vào đáy cành. Khi chất thấm khô, cắm cành giâm vào giá thể giâm.

6. Chăm sóc sau khi giâm:

Điều kiện ngoại cảnh ảnh hưởng nhiều đến tỷ lệ ra rễ, sức sống và tỷ lệ chết của cành giâm. Nhiệt độ trong môi trường tốt nhất khoảng 30 + 2 độ C. Nhiệt độ cao làm cho lá cành giâm trở nên vàng và rụng. Sự hiện diện của lá còn trên cành ảnh hưởng lớn đến tỷ lệ ra rễ của cành giâm. Ẩm độ của nơi giâm cành phải được duy trì ở mức 85 – 90% trong suốt thời gian giâm cành. Ánh sáng không quá cao, nên sử dụng ánh sáng khuếch tán trong khoảng 1.000 – 2.000 lux. Tốt nhất, là để trong nhà có mái che bằng lá, không có ánh sáng trực tiếp chiếu vào. Ba yếu tố ngoại cảnh trên ảnh hưởng đến 50% sự thành công. Trong suốt quá trình giâm cành, nếu thấy lá trên cành giâm còn xanh, không rụng, không vàng thì mức độ thành công sẽ trên 50%. Nên theo dõi ẩm độ và nhiệt độ thường xuyên, phải bảo đảm các yếu tố này trong khoảng tối hảo thì tỉ lệ thành công mới cao.

7. Chăm sóc cây con:

Thời gian ra rễ của cành giâm tùy vào sức sống của cành. Nếu chọn cành khỏe mạnh và đồng nhất về kiểu cành thì thời gian ra rễ khoảng 45 – 50 ngày và tỷ lệ ra rễ đạt khoảng 60 – 65%. Sử dụng cành trung bình thì thời gian ra rễ dài hơn ( 60 – 85 ngày) và tỷ lệ ra rễ chỉ khoảng 50%. Cành giâm sau khi ra rễ được vô trong các bầu plastic có chứa thành phần đất, mụn xơ dừa và phân chuồng hoai.

Cây con vô bầu được để nơi thoáng mát và tưới nước thường xuyên. Mỗi ngày tưới 4 lần, sáng 2 lần, chiều 2 lần. Sau 1 tuần bắt đầu tưới thêm phân DAP. Ngâm phân DAP vào thùng nước lượng 2 g/lít, tưới vào bầu đất mỗi tuần một lần cho đến khi cành giâm ra lá mới.

Võ Hoài Chân – Báo Đồng Khởi, 09/09/2010

Trồng bưởi da xanh

Một trong những nông dân trồng bưởi da xanh đầu tiên ở xã Hội Xuân, huyện Cai Lậy, Tiền Giang là anh Lê Văn Xích.

Quê anh là vùng chuyên canh các cây nhãn, sầu riêng, chôm chôm, vì vậy năm 1997, anh lặn lội đến tỉnh Bến Tre, tìm mua giống bưởi da xanh. Thoạt đầu, anh chỉ mua được 10 nhánh chiết cành với giá 50 nghìn đồng/nhánh. Ấy vậy mà chỉ một năm rưỡi sau anh đã chiết cành nhân ra hàng trăm nhánh để hình thành 3 công vườn chuyên bưởi da xanh và còn bán bớt cho bà con xung quanh một số lớn để gây giống.

Theo kinh nghiệm của anh, để trồng bưởi da xanh, anh đắp mô có đường kính 1m, cao 0,5m, trồng theo kích cỡ cây cách cây 6m x 6m, mô hình cấu tạo gồm đất đã cuốc lên phơi cho khô trộn đều với 10kg phân hữu cơ hoai gồm: Phân heo trộn tro trấu, xơ dừa. Chính giữa đỉnh mô anh móc lỗ sâu 0,2m rải vôi càng long (vôi bột) lót đáy phân lân rồi đặt cây bưởi vào phủ đất lại, cắm cọc buộc dây không cho cây lung lay khi giông gió, cắm tàu dừa hai bên che mát, ngày tưới 2 lần.

Khoảng hai tháng sau, khi cây châm rễ, bắt đất, anh tưới phân DAP 18–46–0 ngâm sền sệt, liều dùng 1 muỗng canh pha thùng 10 lít nước, tưới khi lá già. Để phòng ngừa sâu bệnh khoảng 15 ngày anh phun thuốc sâu + phân bón lá 1 lần, chủ yếu là giai đoạn ra đọt và mang lá non. Gần một năm tuổi khi cây phát triển khá, anh bắt đầu đào hộc xung quanh chân mô theo hình chữ O, chiều ngang 0,4m, sâu từ 0,3 – 0,4m, lấy đất bỏ ra ngoài, tận dụng cỏ vườn, rơm rác mục, xơ dừa, trấu mục, phân chuồng cho vào đầy hộc, anh lấp đất lại để tạo độ tơi xốp cho cây mọc và phát triển rễ nhanh. Cứ thế mỗi năm anh lại đào hộc tiếp nới rộng chu vi mô bưởi ra và cũng cho các loại phân hữu cơ như trên vào hộc rồi lại lấp đất trên mặt, cho đến khi chu vi mô này giáp mô kia thì ngưng. Đây là cách làm đơn giản nhưng giúp cây phát triển nhanh, tàn lá xanh mượt.

Khi cây được 3 năm tuổi, đủ điều kiện cho trái, trước khi xử lý ra hoa, anh bón mỗi gốc bưởi 2 kg phân NPK 16–16–8–13 S và 1kg phân hữu cơ vi sinh cho cây sung tàn, chờ đến đầu mùa nắng gắt vào đầu tháng 2 âm lịch, anh ngưng tưới trong vòng 3 tuần và ngăn nước dưới mương cạn cho rễ bưởi không hút nước, chờ lá cây hơi héo là bắt đầu tưới nước trở lại ào ạt mỗi ngày 2 lần trong 4 ngày. Kế đến mỗi ngày anh tưới 1 lần, bưởi bắt đầu ra chồi non (đọt), anh phun thêm chế phẩm MKP (0–52–34) cho lá non mau thành thục. Khoảng 15 đến 20 ngày sau cây sẽ ra hoa, lúc bấy giờ anh tưới 1 ngày nghỉ 1 ngày để hoa nở đều rụng cánh và đậu trái non, chờ khi trái non to bằng ngón tay cái, anh bắt đầu phun ngừa sâu vẽ bùa và nhện đỏ bằng thuốc décis + vicarsen mỗi loại 5cc cho bình 8 lít, cứ 10 ngày phun 1 lần. Khi trái to bằng cổ tay, anh tăng liều thuốc như trên lên gấp đôi để phòng trị các đối tượng gây bệnh da lu da cám.

Khi trái bưởi được hai tháng tuổi, anh nuôi trái bằng cách bón mỗi gốc bưởi 1kg phân NPK 16–16–8–13S, với cây mang nhiều trái phải tăng lượng phân trên. Khoảng 3 tháng nữa đến ngày thu hoạch, anh phun phân bón lá grow 3 lá xanh loại 20–30–20 lên trái và lá để bưởi mỏng vỏ ruột nở to, múi bưởi có nhiều nước, đồng thời bón thêm phân bón Con cò loại NPK 7 – 7 – 14. Liều dùng 2kg/gốc nhằm tăng phẩm chất, hương vị ngọt ngào và tạo cho da trái có màu xanh mượt mà tươi đẹp.

Ngoài ra để duy trì tuổi thọ cây, từ khi bưởi bắt đầu cho trái, mỗi năm anh xới gốc bón 2 đợt phân hữu cơ hoai, mỗi đợt 1 bao phân cút hoặc phân gà trộn tro trấu, chủ yếu là sau thu hoạch và lúc đậu trái non. Nếu không có các loại phân trên thì sử dụng phân hữu cơ sinh học liều dùng từ 2 đến 4kg cho mỗi cây tùy theo lớn nhỏ để cây luôn có tán lá xum xuê và cho trái to.

Với cách chăm sóc như trên, hiện vườn bưởi nhà anh đang cho trái sai. Cây 5 năm tuổi, mỗi năm mang trung bình từ 50 – 70 trái, cá biệt có cây mang gần 100 trái lớn nhỏ. Trọng lượng trung bình từ 1,5 đến trên dưới 2kg/trái. Bình quân mỗi công bưởi 5 năm tuổi cho thu nhập từ 10 đến 15 triệu đồng, trừ chi phí ra còn thực lãi khoảng trên 10 triệu đồng.

NNVN, 3/12/2003

Cho bưởi da xanh ra trái theo ý muốn

Thông thường, bưởi da xanh ra hoa ngoài tán lá, nhất là ở cây bưởi tơ. Trái đậu cành ngoài dễ suy cây, mặt khác trái bưởi bị nám nắng, da không đẹp, trái không lớn. Nếu để đúng vụ theo thời tiết, sẽ không có bưởi bán quanh năm. ^Để khắc phục những hạn chế trên, những người làm vườn ở vùng Chợ Lách (Bến Tre) đã có cách điều khiển cây bưởi da xanh ra trái theo ý muốn với quy trình sau: Khi lá trên cành già sắp ra đọt lá mới, tiến hành bón phân. Liều lượng tuỳ tuổi cây. Với cây bưởi 3 năm tuổi, cao 3,5- 4m, đường kính tán khoảng 3m, bón 200g phân NPK/gốc, bón rải đều trên mặt mô (không rải trên mặt liếp). Sau 5- 7 ngày tiến hành tỉa lá trên cành nhỏ mọc trong thân. Những cành tỉa lá sẽ ra hoa. Cành ở ngọn để nguyên không tỉa lá.

Đối với cây cho trái đợt đầu, sau 20 – 25 ngày, trên cành tỉa lá có xuất hiện rất nhiều mầm hoa và chồi non, Khoảng 15 ngày sau, hoa phun mạnh ra khỏi thân, (nếu tưới nước nhiều hoa sẽ ra sớm hơn). Cần giữ ẩm 60- 70%, đất ẩm, không ướt dính tay. Hoa lớn lên và đậu trái, để khoảng 3 trái/chùm.

Đối với cây đã và đang cho trái (có nhiều đợt trái), bón phân 3 tháng/lần, khi thấy chồi non của cành già tiến hành bón phân NPK, liều lượng 200g/cây (3 năm tuổi). Sau 5- 7 ngày, tiến hành tỉa bỏ lá ở cành nhỏ trong thân, tỉa 100% lá của 60% số cành trong thân. Sau 20- 25 ngày chồi non và chồi hoa sẽ phát triển, tiến hành tỉa trái khi trái có đường kính 4- 5cm.

Khi trái đạt trên 6 tháng, đến 8 tháng là bưởi chín hoàn toàn. Đối với bưởi da xanh, cả khi trái non vẫn có vị ngọt, nhưng phải ăn sau khi cắt khoảng 3- 4 tuần lễ. Do đó, khi cắt cần lưu giữ trái trên sàn (cách mặt đất) trong điều kiện thoáng mát, không có ánh nắng rọi trực tiếp. Bưởi da xanh có thời gian bảo quản rất lâu, khoảng 2- 2,5 tháng sau thu hoạch mà quả vẫn ngon.

Agroviet, 27/10/05

Cân bằng độ pH cho đất trồng bưởi sau mưa

Năm nay mưa nhiều, đặc biệt tháng 10 mưa tập trung với cường độ lớn làm nhiều vườn cây ngập úng kéo dài nhiều ngày đã ảnh hưởng lớn đến cấu trúc lớp đất mặt vườn, đến bộ rễ các cây trồng cạn nói chung, cây bưởi nói riêng.

Mưa lớn làm ảnh hưởng cây bưởi

Cây bưởi ưa đất trung tính hơi kiềm, có độ pH cao thường là 5,5 – 6,5. Mưa lớn khiến lớp rễ tơ của bưởi, rễ ăn màng trên lớp đất mặt bị hư hại đã ảnh hưởng lớn đến sức hấp thu dinh dưỡng, gây thiếu ăn cục bộ, đặc biệt những cây ra sai quả còn bị sốc dinh dưỡng, làm nhiều quả bị chín ép, chín non.

Mặt khác, cuối đông, đầu xuân tới được dự báo rét hơn nhiều năm gần đây sẽ kìm hãm sinh trưởng thân rễ cây trồng, như vậy là thuận lợi cho quá trình phân hóa mầm hoa vụ tới.

Nếu giai đoạn sau thu hoạch, bộ rễ cây bưởi không được hồi phục nhanh sẽ ảnh hưởng đến việc cung cấp dinh dưỡng nuôi hoa quả vụ tới, dẫn tới hiện tượng quả non bị rụng nhiều. Lường trước những khó khăn trên, việc chủ động chăm sóc cây bưởi giai đoạn sau thu hoạch cần hết sức quan tâm:

Trước hết, dùng kéo cắt bỏ triệt để những cành bị sâu bệnh, cành không có lá, cành trong tán cây, cành vượt và những cành cuống quả mới thu hoạch. Khi cắt phải cắt sát không để lại đoạn cành để hạn chế một số sâu bệnh xâm nhiễm gây hại.

Xới xáo lớp đất mặt vườn tạo độ thông thoáng giúp bổ rễ phát triển khỏe. Đồng thời bón phân hữu cơ và phân khoáng giúp cây hồi phục sau thu hoạch. Trong các loại phân vô cơ trên thị trường hiện nay, phân lân nung chảy Văn Điển và phân đa yếu tố NPK Văn Điển chứa nhiều nhất các chất dinh dưỡng thiết yếu cho cây trồng.

Phân lân nung chảy Văn Điển chứa nhiều chất dinh dưỡng, trong đó P2O5 15 – 19%, MgO 15 – 18%, SiO2 24 – 32%, CaO 28 – 34% và nhiều chất vi lượng khác như Fe, Mn,Cu,Z, Bo, Mo… Phân bón đa yếu tố NPK 5.10.3 dạng viên (N = 5%; P2O5 = 10%; K2O = 3%; S = 2%; MgO = 9%; CaO = 15%; SiO2 = 14%; ngoài ra có các chất vi lượng như B, Mn, Zn, Cu, Co… mà các loại phân bón khác không có.

Lân tạo bộ rễ khỏe, hồi phục nhanh, tạo dựng bộ thân cành cứng cáp, nâng đỡ tán cây và giàn quả, giúp cây chống chịu tốt với mưa gió. Được bón đủ lân cây bưởi có bộ rễ chắc, khỏe; bộ lá to, dày, hiệu suất quang hợp tăng; nhiều hoa, sai quả, đặc biệt hiện tượng rụng quả non đợt đầu giảm rất rõ.

Canxi giúp khử chua cho đất, điều chỉnh độ pH thích hợp cho cây bưởi phát triển. Canxi giúp làm cứng thành vách tế bào. Trong dịch bào, canxi hoạt hóa nhiều enzim cần thiết cho quá trình phân chia tế bào, nhất là ở mô phân sinh đỉnh.

Magie và lưu huỳnh có vai trò nâng cao hiệu suất quang hợp của bộ lá, chuyển hóa các loại đường, tổng hợp dinh dưỡng tích lũy và nuôi thân, cành, rễ…

Các nguyên tố vi lượng (sắt, bo, đồng, kẽm, magan) tham gia hầu hết các loại men giúp quá trình đồng hóa các khoáng chất nhanh hơn, tạo điều kiện cho quá trình phân hóa mầm hoa và đậu quả.

Bón phân đa yếu tố NPK Văn Điển cho cây bưởi sau thu hoạch

Lượng bón nhiều hay ít phụ thuộc vào đất, tuổi cây, cũng như năng suất đã thu hoạch và tiềm năng của cây bưởi. Thường vào tháng 11 – 12 sau thu hoạch khoảng 15 – 20 ngày. Bón 10 – 20kg phân hữu cơ ủ hoai mục + khoảng 5 – 10kg phân lân nung chảy và 4 – 5kg phân NPK 5.10.3 cho mỗi gốc, giúp cho cây bưởi nhanh hồi phục sau thu hoạch, đặc biệt giúp cho bộ rễ phát triển khỏe, tạo điều kiện cho vụ xuân ra nhiều hoa, đậu nhiều quả và hạn chế hiện tượng rụng sinh lý. Đào rãnh xung quanh tán, trộn đều và bón theo rãnh đào rồi dùng đất lấp kín phân; sử dụng các loại tàn dư thực vật, cây phân xanh, rơm rạ mục tủ gốc giữ ẩm cho cây.

Lưu ý, không được tưới nước vào giai đoạn này nhằm khống chế lứa lộc đông hoặc xuân sớm. Chỉ khi xuất hiện nụ, hoa mới tưới và bón phân đón hoa. Những cây quả ít, thân lá phát triển mạnh cần phải kìm hãm sinh trưởng để kích thích phân hóa mầm hoa, bằng cách cuốc sâu và phơi khô đất vùng xung quanh gầm tán cây, cách gốc khoảng 0,5 – 1,0m tùy độ rộng tán cây.

Là cái nôi của bưởi Diễn nên nông dân Hà Nội có kỹ thuật thâm canh cao, trong đó có lựa chọn loại phân bón và cách bón phân thích hợp. Qua thử nghiệm nhiều loại phân bón từ những năm gần đây, đa số diện tích bưởi được bón phân đa yếu tố NPK Văn Điển rất hiệu quả.

Theo Trạm Khuyến nông Phúc Thọ, toàn huyện có 600ha bưởi Diễn. Những năm trước bón phân đơn đạm, lân, kali riêng rẽ cho bưởi nhiều đợt rất tốn công. Bón nhiều đạm urê làm cho đất ngày càng chua, lá xanh đen, cành, cây dễ bị gẫy, hoa không sai, tỷ lệ đậu quả thấp, quả chín không chắc, thịt quả nhão, ăn nhạt, không thơm ngon. Bón như vậy là thiếu các chất vi lượng cây dễ sinh bệnh, do vậy cơ quan chuyên môn khuyến cáo nông dân nên bón phân NPK Văn Điển để nâng cao năng suất, chất lượng.

Điển hình nông dân trồng nhiều bưởi Diễn và có kinh nghiệm lâu năm của huyện Phúc Thọ là ông Nguyễn Văn Mỡ, thôn Kim Lũ, xã Thượng Cốc. Gia đình ông có 4 sào bưởi Diễn tuổi cây 17 – 18 năm, ông cũng có lời khen về phân bón Văn Điển: “Những năm trước khi chưa bón NPK Văn Điển, bón thừa phân chuồng, phân đạm, lá xanh đen, cành cây rậm rạp hay bị sâu đục thân gây hại, gió to cành cây dễ gẫy, ít quả nhưng quả to, vỏ dày, hay bị nhám đen, ăn nhạt. Bón NPK Văn Điển cây cành khỏe, lá màu xanh sáng, hoa nhiều, tỷ lệ đậu quả cao, khi chín vỏ quả mỏng nhẵn, màu da đồng, nặng tay, tôm vàng óng mọng nước và tăng hương vị ngọt thanh, thời gian bảo quản được lâu hơn”.

Về phía Nam Hà Nội, huyện có nhiều bưởi Diễn là Chương Mỹ với diện tích trên 500 ha. Khác với huyện Phúc Thọ đất trồng bưởi của Chương Mỹ chủ yếu tập trung ở vùng đồi Xuân Mai. Nơi đây đất chua, nghèo dinh dưỡng nhất là thiếu các chất vi lượng nên bón phân Văn Điển cho bưởi Diễn càng có hiệu quả.

Do đất Chương Mỹ là vùng đồi nghèo mùn, kết cấu dời dạc do có nhiều sỏi đá lên khả năng hấp thụ và lưu giữ phân kém. Phân lân Văn Điển hoặc NPK Văn Điển có loại lân chậm tan, lân không hòa tan trong nước, cây cần đến đâu phân hòa tan đến đó nên hạn chế bị rửa trôi. Ngoài ra, trong phân còn có tỷ lệ canxi (vôi) khá và đầy đủ các chất vi lượng nên càng phù hợp với đất trồng bưởi Diễn ở Chương Mỹ”.

Phân lân nung chảy Văn Điển, phân đa yếu tố NPK Văn Điển là loại phân đa dinh dưỡng, ngoài nguyên tố đa lượng là NPK, còn chứa hàng chục nguyên tố trung, vi lượng khác như: silic, canxi, magiê, kẽm, đồng, bo, mangan… cung cấp đầy đủ, cân dối các nhu cầu thiết yếu cho cây bưởi ở từng giai đoạn sinh trưởng và phát triển. Bên cạnh đó, thành phần canxi trong phân Văn Điển giúp cân bằng độ pH cho đất, giúp hạn chế ảnh hưởng của mưa tới pH đất trồng bưởi.

TIẾN CHINH – PHAN QUÝ – Nông nghiệp VN, 23/11/2017

Phòng trừ sâu bệnh hại bưởi Diễn

Bưởi Diễn là một trong những loại cây ăn quả mang lại giá trị kinh tế cao. Tuy nhiên, cũng có khá nhiều loại sâu bệnh gây hại tới đối tượng cây trồng này.

Sâu vẽ bùa (Phyllocnistis citrella)

Triệu chứng: Là loại sâu phá hoại cây ở thời kỳ lộc non, nhất là đợt lộc xuân. Sâu non nở ra ăn các lớp biểu bì trên lá non, cành non, quả non tạo thành các lớp ngoằn ngoèo có phủ sáp trắng, lá non xoăn lại cuối đường cong vẽ trên mặt lá, có sâu non bằng đầu kim. Sâu phá hoại mạnh ở tất cả các tháng trong năm, mạnh nhất từ tháng 2 – 10.

Biện pháp phòng trừ: Phun thuốc Polytrin 440 EC 25 ml/10 lít nước hoặc Selecron 500 EC 25 ml/10 lít nước, phun phòng 1 – 2 lần trong mỗi đợt cây có lộc non, quả non và hiệu quả nhất lúc lộc non dài từ 1 – 2 cm, quả non có đường kính 2 – 3 cm, phun ướt hết mặt lá non, quả non.

Bọ xít xanh (Rhynchocoris humeralis)

Triệu chứng: Trưởng thành và ấu trùng dùng vòi để chích hút dịch quả từ khi quả còn rất nhỏ. Chỗ vết chích có một chấm nhỏ và một quầng màu nâu. Trái còn nhỏ đã bị bọ chích hút nhiều thì sẽ vàng, rám và rụng sớm. Quả đã lớn bị bọ xít xanh gây hại thì dễ bị thối rụng.

Biện pháp phòng trừ: Dùng vợt tay để bắt bọ xít vào lúc sáng sớm hay chiều mát. Thường xuyên kiểm tra quả và những lá gần quả để phát hiện và thu gom ổ trứng đem tiêu hủy. Sử dụng một số loại thuốc như Bascide 50EC, dầu khoáng SK, Enspray 99 EC, Hoppercin 50 EC… để phun trừ.

Nhện đỏ (Panonychus citri)

Triệu chứng: Phát sinh quanh năm hại lá, chủ yếu vào vụ xuân. Nhện đỏ rất nhỏ, màu đỏ thường tụ tập thành những đám nhỏ ở dưới mặt lá, hút dịch lá làm cho lá bị héo đi. Trên lá nơi nhện tụ tập, mặt lá có những vòng tròn, lá bị bạc và hơi phồng.

Biện pháp phòng trừ: Dùng thuốc Comite 73EC 10 ml/10 lít nước; Ortus 5 SC, dầu khoáng SK, Newsodan 5.3 EC pha theo nồng độ khuyến cáo của nhà SX, phun ướt cả 2 mặt lá, phun lúc cây ra lộc non, quả non và phun sau khi cây đậu quả 10 – 15 ngày để phòng ngừa.

Rệp muội xanh (Aphis spiraecola) và rệp muội đen (Toxoptera aurantii)

Triệu chứng: Rệp muội xanh và rệp muội đen là 2 loài gây hại phổ biến với mật độ cao, làm lá vàng úa, phủ kín muội đen, dẫn đến giảm khả năng quang hợp, năng suất cũng như chất lượng quả. Rệp muội gây hại chủ yếu trên lá non, cành non, lá bị xoắn rộp, rệp tiết nước nhờn khiến lá bị muội đen.

Biện pháp phòng trừ: Cắt tỉa cành, điều khiển các đợt lộc ra tập trung để hạn chế sự phát triển và gây hại của rệp muội. Bảo vệ và tạo điều kiện để các loại thiên địch trong vườn phát triển. Dùng thuốc Trebon 10 EC, Sherpa 25EC theo nồng độ khuyến cáo của nhà SX, phun 1 – 2 lần ở thời kỳ lộc non.

Rệp sáp (Planococcus citri)

Triệu chứng: Rệp sáp gây hại bằng cách chích hút lá, cành, quả, cuống quả. Nếu bị nhiễm nặng, lá bị vàng, rụng, cành bị khô và chết, quả cũng có thể bị biến màu, biến dạng, phát triển kém và bị rụng. Gây hại chủ yếu vào mùa nắng. Mật ngọt do rệp tiết ra còn hấp dẫn nấm bồ hóng phát triển ảnh hưởng đến sự quang hợp của cây.

Biện pháp phòng trừ: Sherpa 25EC hoặc Trebon 10 EC pha với nồng độ 0,1 – 0,2%, phun 1 – 2 lần ở thời kỳ lá non. Khi xuất hiện rệp, muốn trị có hiệu quả cần pha thêm vào thuốc 1 ít xà phòng để có tác dụng phá lớp sáp phủ trên rệp làm thuốc dễ thấm.

Sâu đục thân (Nadezhdiella cantori) sâu đục cành (Chelidonium argentatum)

Triệu chứng: Con trưởng thành đẻ trứng vào các kẽ nứt trên thân, cành chính. Sâu non nở ra đục vào phần gỗ tạo ra các lỗ đục, trên vết đục xuất hiện lớp phân mùn cưa đùn ra.

Biện pháp phòng trừ: Thăm vườn thường xuyên, bắt xén tóc trưởng thành, bắt sâu non. Phát hiện sớm vết đục, dùng dây thép nhỏ luồn vào lỗ đục để bắt sâu non. Quét vôi hàng năm vào gốc cây và cành cấp 1 để diệt trứng. Dùng các loại thuốc xông hơi như Ofatox 400 EC 0,1%; Supracide 40ND 0,2% bơm vào lỗ đục của cây sau đó dùng đất dẻo bít miệng lỗ lại để diệt sâu. Kết hợp phun các loại thuốc lên trên cây để diệt trứng.

Bệnh loét (Xanthomonas campetris)

Triệu chứng: Bệnh gây hại nặng tất cả thời kỳ trồng bưởi Diễn nếu không phòng ngừa tốt. Lá xuất hiện các vết bệnh màu nâu, có thể lốm đốm hoặc dày đặc, hình tròn, bề mặt vết bệnh sần sùi như ghẻ lở, màu vàng hoặc nâu. Cành bị nhiều vết bệnh sẽ bị khô và chết, thời kỳ mang quả bị bệnh tấn công từ lúc quả còn nhỏ đến khi quả lớn, bệnh nặng làm rụng quả. Năm nào, mưa nhiều thời tiết nóng ẩm bệnh phát triển mạnh thành dịch.

Biện pháp phòng trừ: Phun Boocdo 1% (15 gr sunphat đồng + 20 gr vôi tôi/20 lít nước) hoặc Kocide 53.8 DF.

Bệnh sẹo (Elsinoe fawcetti)

Triệu chứng: Lá và quả có những nốt nổi gồ ghề màu nâu, thường gây hại lá và quả lúc còn nhỏ. Vết bệnh tạo thành những nốt ghẻ nhỏ trên bề mặt lá, màu vàng rơm. Nhiều vết bệnh liên kết lại thành từng mảng lớn làm cho lá bị nhăn nheo biến dạng, cây sinh trưởng kém, cằn cỗi. Bệnh phát triển mạnh vào mùa mưa theo các đợt lá và chồi non.

Biện pháp phòng trừ: Cắt bỏ và tiêu hủy các bộ phận cây bị nhiễm bệnh. Phun định kỳ các loại thuốc trừ nấm theo các đợt lá, chồi non như Kocide53.8 DF, Kasuran 0,2%, Mancozeb 0,2%.

Bệnh chảy gôm (Phytophthora sp)

Triệu chứng: Bệnh thường phát sinh ở phần gốc cây, cách mặt đất khoảng 20 – 30 cm trở xuống cổ rễ và phần rễ. Giai đoạn đầu bệnh mới phát sinh thường vỏ cây bị nứt và chảy nhựa (chảy gôm). Bóc lớp vỏ ra, ở phần gỗ bị hại có màu xám và nhìn thấy những mạch sợi đen hoặc nâu chạy dọc theo thớ gỗ.

Biện pháp phòng trừ: Đối với vết hại cục bộ ở phần thân gốc: Cạo sạch vết bệnh, dùng thuốc Aliette 800 WP nồng độ 0,5% quét vào vết bệnh. Đối với những cây bị nhẹ cần phun Aliette 800 WP nồng độ 0,3% lên toàn bộ cây.

VÂN ĐÌNH – Nông nghiệp VN, 14/10/2015

Kỹ thuật chăm sóc cây bưởi Diễn thời kỳ phát triển quả non

Hiện bay cây bưởi Diễn đang ở giai đoạn phát triển quả non là thời điểm quan trọng để bảo đảm năng suất và chất lượng quả. Để có một vụ quả bội thu các nhà vườn cần những lưu ý khi chăm sóc cây bưởi Diễn như sau:

1. Tỉa bớt quả

Những quả bưởi sau khi đậu được khoảng 2 – 3 tuần là thời điểm rụng quả sinh lý, những cây chăm sóc kém có thể rụng quả hàng loạt. Vì vậy cần tiến hành tỉa bớt quả trên chùm sai, tỉa các quả nhỏ, quả vẹo… để tạo điều kiện cho các quả chính phát triển tốt.

– Tùy tình hình phát triển của cây và tuổi cây mà số quả để lại trên cây khác nhau.

– Việc tỉa quả cần tiến hành 2 lần :

+ Tỉa quả lần 1: Sau khi đậu quả 2 tuần

+ Tỉa quả lần 2: Tiến hành cách lần 1 khoảng 2 tuần

– Trong quá trình tỉa quả cần tỉa bỏ quả nhỏ, quả ở chùm quá dày, quả ra ở vị trí không thuận lợi, quả không cân đối, cắt bỏ những cành ra hoa nhưng không có khả năng đậu quả, cành tăm, cành khô. Khi cắt nên dùng dụng cụ chuyên dùng để cắt tỉa.

Chăm sóc bưởi thời kỳ quả non giúp đảm bảo năng suất và chất lượng quả

2. Chăm sóc và bón phân

– Trong giai đoạn này cây rất cần chất dinh dưỡng để tập trung nuôi quả. Vì vậy sau khi tiến hành tỉa quả lần 1 khoảng 1 tuần thì tiến hành bổ sung dinh dưỡng cho cây.

– Lượng phân bón phụ thuộc vào tuổi cây, tình trạng phát triển của cây, chất đất. Nếu sau khi thu hoạch bón nhiều phân, cây sinh trưởng phát triển tốt, lá xanh tốt thì bà con bón ít và ngược lại cây còi cọc, lá không xanh thì bón nhiều.

Có thể dùng phân đơn hoặc phân NPK tổng hợp để bón cho cây.

– Lượng phân bón cho cây giai đoạn mang quả non như sau:

+ Đối với cây 5 năm tuổi:

Bón 0,1kg phân lân + 0,1kg Kali + 0,1kg đạm urê/cây; Hoặc bón 0,5 kg NPK 16:6:16 (hoặc 5:10:3)/cây.

+ Đối với cây từ 6 – 10 năm tuổi:

Bón 0,2 – 0,3kg đạm urê + 0,3 – 0,4 kg kali/cây; Hoặc bón 01 kg NPK 16:6:16 (hoặc 5:10:3)/cây.

– Cách bón: Phân bón được hòa vào nước và tưới đều xung quanh tán cây hoặc rải phân đều lên bề mặt tính từ hình chiếu tán của cây trở vào phía gốc. Sau đó lấp nhẹ lớp đất tránh tổn thương đến rễ và tiến hành tưới nước cho cây.

Tùy vào sức phát triển của cây có thể sử dụng nước phân chuồng, ốc, ngô, đỗ tương, xương động vật ngâm với lân để tưới cho cây từ 1 – 2 lần. Mỗi lần cách nhau 7 ngày.

Chú ý:

– Khi tiến hành bón phân tuyệt đối không được xới xáo, cuốc trong tán cây để tránh gây tổn thương bộ rễ.

– Không được bón quá nhiều phân đạm cây sẽ sinh trưởng và hình thành tầng rời gây rụng quả non.

3. Sử dụng phân bón qua lá

Dùng phân bón qua lá như phân đầu trâu 902 hoặc Atonic… (theo chỉ dẫn trên bao bì) có thể kết hợp phun thuốc sâu hoặc bệnh.

Lần phun này có tác dụng cung cấp bổ sung một số nguyên tố đa vi lượng làm giảm rụng quả non, kích thích quả mau lớn.

4. Chế độ tưới nước

– Từ tháng 3 – 5 (quả nhỏ): cần tưới ẩm nhằm hạn chế rụng quả (độ ẩm đạt 70 – 80 %).

– Trong thời kỳ này nếu mưa nhiều cần phải tiêu thoát nước kịp thời, không để ngập úng.

5. Phòng trừ sâu bệnh

Trong vụ xuân mưa nhỏ, mưa phùn rải rác, ẩm độ không khí cao, ít ánh sáng nên các loại sâu bệnh hại thường phát triển mạnh và làm cho quả non bị hỏng. Các loại sâu bệnh thường gặp gồm:

– Sâu vẽ bùa: Sử dụng thuốc Polytrin 440 EC, pha 25 ml/10 lít nước hoặc Selecron 500 EC pha 25 ml/10 lít nước, phun phòng 1 – 2 lần trong mỗi đợt cây có lộc non, quả non và hiệu quả nhất lúc lộc non dài từ 1 – 2 cm, quả non có đường kính 2 – 3 cm, phun ướt hết mặt lá non, quả non.

– Rệp sáp: Rệp sáp gây hại bằng cách chích hút lá, cành, quả, cuống quả. Dùng Sherpa 25EC hoặc Trebon 10 EC pha với nồng độ 0,1 – 0,2%.

– Bệnh muội đen thân, cành, lá, quả: Thời gian xuất hiện từ tháng 2 – 10. Phun Boocdo 1% hoặc Sun-phát đồng 1% kết hợp với cắt tỉa cho thưa tán lá, cành.

– Bệnh loét, sẹo: Bệnh tấn công từ lúc quả còn nhỏ đến khi quả lớn, bệnh nặng làm rụng quả. Năm nào, mưa nhiều thời tiết nóng ẩm, bệnh phát triển mạnh thành dịch. Để phòng trừ dùng Boocdo 1% (15 gram sunphat đồng + 20 gram vôi tôi/20 lít nước) hoặc Kocide 53.8 DF.

– Bệnh mốc sương: Để phòng bệnh mốc sương gây hại, dùng các loại thuốc đặc hiệu như: Ridomin gold 72WP; Aliette 80WG, phun lúc quả có kích thước bằng đầu ngón tay.

– Bệnh chảy gôm: Thời gian gây hại từ tháng 4, 5, 9, 10. Phun Aliette 0,3% lên thân, cành tuần 1 lần cho tới khi khỏi.

– Ngoài ra có thể dùng Basudin 10G để trị kiến, mối, bọ cánh cứng: Trộn tỷ lệ 1 thuốc + 10 cát rắc xung quanh gốc cây.

– Sâu đục thân, cành: Quét vôi vào gốc cây và thân cây, dùng xilanh bơm thuốc trực tiếp vào lỗ sâu đục bằng thuốc Sherpa 25EC

– Nhện đỏ: Khi quả có kích thước 2 – 3cm cần bắt buộc phun phòng trừ nhện đỏ gây hại. Chúng không những làm rụng quả mà còn gây nên hiện tượng nám quả ảnh hưởng đến màu sắc, hình dạng và độ lớn quả sau này. Sử dụng thuốc Bnongduyen 2.0EC; Alfamite, Ortus,…

Chú ý:

– Sử dụng thuốc theo hướng dẫn trên bao bì.

– Thường xuyên kiểm tra vườn cây, phát hiện sâu bệnh phòng trừ kịp thời.

– Sử dụng các loại thuốc BVTV sinh học, thuốc hoá học ít độc, không dùng thuốc cấm sử dụng.

Nguyễn Thị Thanh Hiếu – Trạm Khuyến nông Mỹ Đức – Hà Nội – Khuyến Nông VN, 29/03/2019

Khắc phục tình trạng bưởi Diễn không đậu quả 

Do diễn biến thời tiết phức tạp làm xáo trộn sinh lý bình thường của cây bưởi, cho nên mặc dù bưởi ra hoa rất nhiều nhưng cơ bản là các chùm hoa tại các cành chỉ nhỏ như hoa chanh. Loại hoa này hầu như rụng hết và không thể đậu quả, dù gặp thời tiết thuận lợi. Trước thực trạng mất mùa của bưởi Diễn, căn cứ vào thực tế và kinh nghiệm của các hộ trồng bưởi lâu năm, Trung tâm Khuyến nông Hà Nội đã khuyến cáo tới các hộ trồng bưởi Diễn trong vùng tiếp tục chăm sóc cho cây bưởi để phục vụ cho mùa bưởi năm sau (2010).

Cắt tỉa cành, tạo tán

Một trong những yếu điểm của các nhà vườn trồng bưởi Diễn trong nhiều năm qua là mật độ trồng quá dày; cây năm thứ 5, thứ 6 đã chạm tán; năm thứ 8, thứ 9 đã đan cành vào nhau, tạo nên sự cạnh tranh dinh dưỡng, ánh sáng quyết liệt, ảnh hưởng đến năng suất. Hầu hết các cây này có nhiều cành tăm, cành vượt, cành vô hiệu không thể có quả. Các nhà vườn nên có kế hoạch cắt tỉa các cành này, tạo thông thoáng cho cây. Nếu vườn dày quá có thể nhân cơ hội này loại bỏ những cây không đạt tiêu chuẩn về chất lượng, các cây còi cọc, mắc bệnh, tạo thông thoáng cho vườn, giảm sâu bệnh. Đây là biện pháp hết sức quan trọng để tạo cho cây bưởi khỏe, có môi trường tốt để sinh trưởng phát triển, tích lũy dinh dưỡng cho kỳ ra hoa đậu quả sang năm.

Phòng trừ sâu bệnh

Cây bưởi Diễn là cây dễ nhiễm các loại sâu bệnh như sâu vẽ bùa, nhện đỏ, xì mủ chảy gôm, loét… Nếu không có biện pháp phòng trừ tích cực, nhất là chán nản do không có thu hoạch thì cũng sẽ ảnh hưởng rất nhiều đến sinh trưởng, phát triển và năng suất của cây bưởi trong năm tới. Tích cực áp dụng biện pháp phòng trừ dịch hại tổng hợp (IPM) cho cây bưởi, hạn chế dùng thuốc bảo vệ thực vật, khi dùng phải đảm bảo 4 đúng (đúng thuốc, đúng cách, đúng thời điểm và đúng liều lượng) để vừa đạt hiệu quả cao trong phòng trừ và chi phí đầu tư.

Chăm bón hợp lý

Do cây bưởi năm nay không mang quả nên việc chăm bón cho cây cũng nên chú ý, nên bón phân vừa phải, cân đối, chú ý tăng lượng kali, lân, không để cây quá tốt, thừa đạm, vừa tốn kém, vừa ộp quả, quả quá to cho vụ tới.

Thử nghiệm phương thức ghép quả

Bà con nông dân có thể thử nghiệm phương pháp ghép quả. Năm 2008 đã xuất hiện kỹ thuật ghép quả bưởi tại vườn bưởi anh Hải ở Trâu Quỳ, Gia Lâm, Hà Nội. Cách làm như sau: Lấy quả bưởi ở những cây bưởi sai quả, to bằng quả ổi hoặc nắm tay với phương pháp ghép đoạn, ghép vào cây bưởi không có quả. Phương pháp này thường áp dụng ghép cho cây bưởi Diễn cảnh trồng trong chậu để bán Tết.

Với việc thực hiện đồng bộ các biện pháp kỹ thuật như trên, cây bưởi sẽ khỏe mạnh, sạch bệnh, tích lũy dinh dưỡng hồi phục cho cây, tạo điều kiện cho cây sinh trưởng tốt, ra hoa, đậu quả cho vụ bưởi năm sau.

B.Tr – Kinh tế đô thị, 21/04/2009

Chăm bón bưởi Diễn sau thu hoạch

Sau thu hoạch, nếu gặp điều kiện thời tiết không thuận lợi hoặc chăm sóc không đúng quy trình kỹ thuật, cây bưởi Diễn thường không ra quả vụ sau làm thất thu cho nhà vườn.

Nếu bón phân không cân đối, bón quá dư đạm, để đất chua sẽ làm cho cây sinh nhiều cành lá rậm rạp, hoa ra không sai, tỷ lệ đậu quả thấp, tạo điều kiện cho bệnh và các loài sâu hại tấn công, quả chín không chắc, vỏ và cơm (thịt quả) nhão, nhiều nước, ăn nhạt, không thơm ngon.

Cây bưởi Diễn ưa đất trung tính hơi kiềm, có độ pH cao thường là 6 – 7. Để cây cho quả sai, quả chất lượng cao, dễ bảo quản và bán được giá, bà con cần áp dụng một loạt các biện pháp kỹ thuật tổng hợp, trong đó bón phân cân đối đáp ứng nhu cầu các chất đa (NPK), trung lượng (Ca, Mg, Si) và các vi lượng, đặc biệt sử dụng lân nung chảy và phân bón đa yếu tố NPK Văn Điển đáp ứng đầy đủ nhu cầu dinh dưỡng của cây.

Sau đây là kỹ thuật chăm sóc sau thu hoạch:

1) Vệ sinh tán cây

Thực hiện mỗi năm 5 lần vào thời điểm ngay sau khi thu hoạch quả và sau các đợt bưởi ra lộc ổn định. Sau khi thu hoạch quả, dùng kéo cắt bỏ triệt để những cành bị sâu bệnh, cành không có lá, cành trong tán cây, cành vượt và những cành cuống quả mới thu hoạch.

Sau các đợt lộc ổn định cũng phải cắt bỏ triệt để những cành bị sâu bệnh, cành nhỏ, cành không có lá, cành trong tán cây, cành vượt. Khi cắt phải cắt sát không để lại đoạn cành (tốt nhất nên bôi vôi vào vết cắt) để hạn chế một số sâu bệnh.

2) Cách bón phân

– Sử dụng các loại phân ĐYT NPK 5.10.3 dạng viên (N=5%; P2O5=10%; K2O=3%; S=2%; MgO=9%; CaO=15%; SiO2=14%; phân ĐYT NPK 16.6.16 (N=16%; P2O5=6%; K2O=16%; S=2%; MgO=5%; CaO=8%; SiO2=7%) ngoài ra có các chất vi lượng như B, Mn, Zn, Cu, Co…

– Lượng bón: Lượng bón nhiều hay ít phụ thuộc vào đất, tuổi cây, thời điểm bón, cũng như tiềm năng năng suất giống, tập quán thâm canh của địa phương…

– Cách bón: Bón tháng 11- 12 (cơ bản): 100% phân hữu cơ ủ hoai + 100% phân NPK 5.10.3 + 100% vôi (1-2 kg/gốc). Đào rãnh xung quanh tán, trộn đều và bón theo rãnh đào rồi dùng đất lấp kín phân.

+ Bón thúc lần 1 (đón hoa): Tháng 1 – 2 bón 40% lượng NPK 5.10.3 hoặc 16.6.16.

+ Bón thúc lần 2 (thúc quả): Tháng 4 – 5 bón 30% lượng NPK.

+ Bón thúc lần 3 (thúc quả): Tháng 7 – 8 bón 30% lượng NPK.

+ Bón thúc lần 4: Tháng 9 – 10 mỗi gốc bón 1kg NPK 16.6.16 hoặc 2kg NPK 5.10.3 (chống nứt quả).

Rắc phân, xới đất nhẹ quanh tán lấp phân. Tưới giữ ẩm thường xuyên hoặc tranh thủ sau mưa bón phân.

– Tủ gốc, thoát nước, giữ ẩm: Sử dụng các loại tàn dư thực vật, cây phân xanh, rơm rạ mục tủ gốc, thường xuyên tưới và thoát nước kịp thời giữ đủ ẩm cho cây.

– Tưới phân nước bổ sung: Nếu đất xấu, có thể ngâm thêm nước phân chuồng, ốc hến, xác súc vật với lân super (5 kg trong 100 lít nước) trong 6 – 8 tháng đến khi hoai không còn mùi thối, pha loãng nước để tưới bổ sung vào các giai đoàn chính ở trên.

Bón phân Văn Điển làm cho cây bưởi Diễn phát triển khoẻ, cân đối, lá dày ít sâu bệnh, tăng số hoa và đậu quả, quả bóng, to, nhẵn, màu sắc hấp dẫn, bưởi ngọt, nhiều nước, bảo quản được lâu dài.

PGS.TS MAI QUANG VINH – Nông nghiệp VN, 26/02/2015

Xử lý ra hoa cho bưởi

Hiện nay trên địa bàn Đoan Hùng (Phú Thọ) có trên 500ha bưởi vẫn chưa cho quả, trong đó có nhiều diện tích cây đã trên 5 năm tuổi, có khung tán và cành lá phát triển tốt, hoàn toàn có thể mang quả, đặc biệt là các diện tích được trồng ngoài bãi soi.

Để bưởi có thể ra hoa, cây cần trải qua thời kỳ phân hóa mầm hoa, điều kiện thích hợp trong giai đoạn này là ẩm độ và nhiệt độ thấp; trong khi đó thời tiết những năm gần đây có những biến đổi bất thuận, không theo quy luật, ảnh xấu đến khả năng ra hoa và đậu quả của cây bưởi.

Để giải quyết vấn đề trên, Trung tâm Khuyến nông Phú Thọ đã phối hợp với Trạm Khuyến nông huyện Đoan Hùng tiến hành thử nghiệm biện pháp xử lý ra hoa đối với vườn bưởi đến giai đoạn kết thúc thời kỳ kiến thiết cơ bản.

Mô hình thử nghiệm được triển khai trên giống bưởi Chí Đám có độ tuổi 5-6 năm trên quy mô 2ha tại vườn bưởi được trồng ngoài bãi soi thuộc khu 1, xã Chí Đám. Biện pháp được áp dụng là chặt rễ kết hợp với bón phân. Thời gian xử lý từ ngày 2-10/1/2014. Tiến hành đào rãnh với độ rộng từ 1/4-1/3 khoảng cách từ mép tán vào thân, sâu 20-30cm để làm đứt bớt các rễ có đường kính 1-1,5cm. Sau đó phơi rãnh từ 3-5 ngày để cho các vết thương ở rễ se bớt lại trước khi bón phân. Lượng phân bón cho 1 cây là 5 kg phân vi sinh Sông Lô, 30-50 kg phân chuồng hoai mục, 2kg phân NPK12.5.10 và 1kg vôi bột trộn đều và bón cho cây. Biện pháp này được áp dụng đối với những cây sinh trưởng khỏe, không bị sâu bệnh, lá đã thành thục (không có lộc, lá non). Kết quả cho thấy với 520 cây xử lý đã có 432 cây ra hoa, đạt 80% số cây đã xử lý, vượt trội hơn hẳn so với đối chứng của các cây không xử lý.

Với kết quả trên các hộ tham gia mô hình rất phấn khởi hiện đang tích cực chăm sóc, tuân thủ đúng quy trình kỹ thuật và đang tiến hành thụ phấn bổ sung cho vườn bưởi.

Văn Quyết – TTKN Phú Thọ – Khuyến nông VN, 03/03/2014

Các giống bưởi 

Một giống bưởi tốt phải đạt được những yêu cầu là năng suất cao, ổn định, ít nhiễm các sâu bệnh quan trọng. Dạng quả hình quả lê hoặc hình cầu, vỏ trái sáng đẹp, vỏ dày trung bình, vách múi dễ tróc, con tép bó chặt, ngon, ngọt, không xơ, không the đắng, nước quả nhiều, ráo, không hoặc ít hột.

Bưởi Năm Roi:

Được trồng khá tập trung ở huyện Bình Minh (Vĩnh Long) và khá nhiều ở các tỉnh Cần Thơ (cũ), Tiền Giang, Bến Tre … Trong quá trình chọn lọc, Viện Nghiên cứu cây ăn quả miền Nam đã tuyển chọn được một số cá thể bưởi Năm Roi tốt, có các đặc điểm như : Dạng trái hình quả lê đẹp, vỏ vàng khi chín, con tép tróc khỏi vách múi và bó chặt nhau, nước quả khá, hương vị thơm ngon, không the đắng và đặc biệt là không hạt.

Bưởi da xanh:

Có nguồn gốc ở Bến Tre được trồng khá nhiều ở xã Mỹ Thạch An, thị xã Bến Tre, hiện đang được trồng nhiều ở các tỉnh Bến Tre, Tiền Giang, Vĩnh Long… Quả có dạng cầu, vỏ vẫn giữ màu xanh khi chín, con tép tróc khỏi vách múi tốt, tép múi màu đỏ hồng, nước quả khá, vị ngọt không the đắng, nhược điểm của giống này là có nhiều hạt.

Bưởi đường lá cam:

Được trồng nhiều ở huyện Vĩnh Cửu (Đồng Nai) và Tân Uyên (Bình Dương). Dạng quả khá đẹp, phẩm chất ngon được thị trường trong và ngòai nước ưa chuộng. Quả có trọng lượng trung bình từ 0,8-1,2 kg/quả. Dạng quả có hình quả lê thấp, vỏ quả khi chín có màu vàng xanh, láng, nhẵn và tróc rất tốt. Các con tép bó chặt, vị ngọt rất ngon. Nhưng lại có nhược điểm là có khá nhiều hạt.

Bưởi Phúc Trạch:

Có nguồn gốc ở xã Phúc Trạch, huyện Hương Khê, tỉnh Hà Tĩnh. Hiện tại được trồng ở hầu khắp 28 xã trong huyện và các vùng lân cận. Bưởi Phúc Trạch được nhiều người xếp vào hàng một trong những giống bưởi ngon nhất nước ta hiện nay. Trái hình cầu hơi dẹt, vỏ trái mầu vàng xanh. Trọng lượng trung bình từ 1-1,2kg/trái. Mầu sắc thịt trái và tép múi phớt hồng, vách múi giòn dễ tách rời, thịt trái mịn, đồng nhất, vị ngọt hơi chua. Độ Brix từ 12-14. Thời gian thu họach vào khỏang tháng 9 hàng năm.

Bưởi Đoan Hùng:

Hiện được trồng nhiều ở huyện Đoan Hùng, tỉnh Phú Thọ, trên đất phù sa ven sông Lô và sông Chảy. Có hai giống được coi là tốt nhất, đó là bưởi Tộc Sửu (xã Chí Đàm) và bưởi Bằng Luân (xã Bằng Luân).Bưởi Bằng Luân trái hình cầu hơi dẹt, trọng lượng trung bình 0,7-0,8 kg/trái, vỏ trái mầu vàng hơi xám nâu, tép múi mầu trắng xanh, mọng nước, thịt trái hơi nhão. Vị hơi lạt, độ Brix từ 9-11. Được thu họach vào tháng 10, tháng 11, có thể để được lâu sau khi thu hái. Bưởi Tộc Sửu trái lớn hơn, trọng lượng trung bình từ 1-1,2 kg/trái. Thịt trái nhão ít hơn giống bưởi Bằng Luân, vị ngọt lạt và có màu trắng xanh. Thu họach sớm hơn bưởi Bằng Luân khỏang nửa tháng.

Bưởi Diễn: Được trồng nhiều ở Phú Diễn, Phú Minh (Từ Liêm, Hà Nội). Bưởi Diễn có thể là một biến dị của bưởi Đoan Hùng. Trái tròn, vỏ trái nhẵn khi chín mầu vàng cam. Trọng lượng trung bình từ 0,8-1 kg/trái. Múi và vách múi dễ tách rời nhau. Thịt trái mầu vàng xanh, ăn giòn, ngọt. Độ Brix từ 12-14. Thời gian thu hoạch muộn hơn bưởi Đoan Hùng, thường trước Tết Nguyên đán khỏang nửa tháng.

NNVN, 14/11/2005

Bao trái bưởi để tăng hiệu quả kinh tế 

Trong khi chờ đợi các nhà khoa học nghiên cứu thuốc đặc trị, biện pháp bao trái hiện được xem là hữu hiệu.

“Năm Roi” là tên một giống bưởi ngon, có giá trị kinh tế gắn với thương hiệu có tiếng trên thị trường trong và ngoài nước. Thời gian gần đây, xuất hiện một loại sâu lạ đục trái bưởi, ăn hết phần ruột, làm trái rụng.

Nhà vườn đã phun xịt rất nhiều loại thuốc trừ sâu có bán trên thị trường, nhưng xem ra không hiệu quả cao, còn làm ảnh hưởng môi trường và sức khỏe con người.

Trong khi chờ đợi các nhà khoa học nghiên cứu thuốc đặc trị, biện pháp bao trái hiện được xem là hữu hiệu. Trường hợp anh Bùi Văn Rở (52 tuổi ở ấp Thạnh Hòa, xã Đông Thạnh- Bình Minh) là một điển hình.

Hiện anh Rở có 5 công bưởi Năm Roi đã được 14 năm tuổi. Anh bắt đầu bao bọc trái non từ lứa tháng Chạp năm rồi, đến tháng 5 âm lịch thu hoạch (bán chợ mùng 5 tháng 5 âm lịch). Nhìn vườn cây trĩu quả, bao bọc trắng cả cây thấy rất mê, tôi hỏi thăm thì anh bày tỏ kinh nghiệm như sau:

Khi trái non bằng cỡ trái chanh thì đó là lúc chuẩn bị bao trái. Trước khi bao phải phun thuốc trừ sâu, loại thuốc sinh học để diệt trứng, sâu non và bướm… Sau đó, tiến hành bao trái liền trong vòng 1- 3 ngày cho xong, nếu làm đúng như vậy sẽ đạt kết quả từ 98- 100%.

Khi bao trái thì sử dụng loại bao xốp chuyên dùng cho bưởi, có bán trên thị trường.

Có 2 loại: Loại dày 1.400 đ/bao, loại mỏng 900 đ/bao. Loại dày sử dụng được 2 lần bao trái, nhưng khuyết điểm là nhìn từ bên ngoài không phát hiện được trái bưởi đã chín (tới lứa), phải mở bao ra xem nên mất thời gian.

Anh cho biết: Trái bưởi được bao có màu vàng tươi rất đẹp, vỏ trái mịn, không bị nám nắng, thương lái mua giá cao hơn khoảng 10%. Khi bao nên chọn những trái tốt và chừa số trái vừa đủ sức nuôi tùy theo cây (bẻ bỏ những trái kém chất lượng để đạt tỷ lệ trái loại I cao).

Hiện nay bưởi đang hút hàng do ảnh hưởng sâu hại, một số đốn bỏ nên diện tích thu hẹp. Giá trung bình khoảng 25.000 đ/kg loại I (từ 800g trở lên). Với 3.000 trái bưởi, sẽ thu về khoảng 70 triệu đồng.

Mô hình bao trái bưởi của anh Rở mang lại kết quả kinh tế cao, đã bảo vệ thành công vườn bưởi của anh trước diễn biến phức tạp của sâu hại.

So sánh hiệu quả kinh tế giữa bao trái và không bao (số lượng 3.000 trái)
Tiền mua bao 900đ x 3.000 trái = 2.700.000đBao trái sẽ lợi hơn 2.100.000đ Phun thuốc trừ sâu liên tục mỗi tuần 1 lần (tháng 4 lần): 4 lần x 5 tháng= 20 lần.Mỗi lần tiền thuốc và công là: 240.000đ x 20 lần = 4.800.000đ

Trần Hữu Thạo, Báo Vĩnh Long, 25/06/2013

Kỹ thuật trồng bưởi

Chuẩn bị đất trồng 

Đất cao đào hố ngang mặt đất và đắp vồng để dễ tưới trong mùa nắng, mùa mưa phá vồng để cây khỏi bị úng nước và bị chảy khi úng.

Kích thước liếp rộng 5-8m, chiều dài tuỳ theo kích thước vườn nhưng không nên dài quá 30m. Quanh vườn nên đào mương rộng từ 1,5 – 2m, sâu 1-1,2m và đắp bờ cao; mương nội đồng rộng từ 0,5-1m, sâu 0,8-1m. Khi đào mương nên chú ý không nên đem lớp đất phèn (nếu có) lên mặt liếp, nếu đất chua cần bón vôi để nâng pH = 5,5 – 6.

Nên chú ý đặt cống để điều tiết nước, hàng năm cần sửa sang liếp bằng cách bồi một lớp mỏng bùn và mở rộng mép liếp khi có thể.

Kích thước hố trồng

Hố trồng bưởi đào theo hình vuông, kích thước 0,6×0,6m. Khoảng cách trồng 5x5m. Trong 3, 4 năm đầu, có thể trồng xen những loại cây ngắn ngày.

Trồng cây

Nên trồng vào đầu mùa mưa, khi xuống giống nên tỉa bớt lá. Cây giống khi trồng nên đặt thẳng đối với cây tháp hoặc cây chiết có nhánh phân bố đều. Đặt nghiêng đối với cây chiết ít nhánh, giúp các đọt bên mọc lên để tạo tán.

Bón phân

Cây mới trồng, bón lót 10kg phân chuồng, 0,5kg phân lân, 0,2kg vôi. Lượng phân bón tuỳ thuộc vào tình trạng sinh trưởng của cây:

– Cây 1 – 3 năm tuổi, bón 1 – 3kg NPK (16-16- 8), 0,5 – 1kg super lân.

– Cây 4 -6 năm tuổíi, bón 4 -7kg NPK (16 – 16 -8), 0,5 – 1kg super lân.

– Cây 7 -9 năm tuổi, bón 8 -15kg NPK (16 -16 -8), 0,5 – 1kg super lân.

Cách bón phân như sau:

– Cây từ 1-3 tuổi nên pha vào nước, tưới định kỳ 1 – 2 lần/tháng.

– Cây từ năm thứ 3 trở đi, bón 4 lần/năm, bón theo tán cây với lượng phân bón cho mỗi gốc: lần 1, sau khi thu hoạch, bón 10kg phân chuồng kèm 1/3 lượng phân NPK. Lần 2, trước khi ra hoa 1 tháng, bón 1/3 lượng phân NPK. Lần 3, sau khi đậu trái 1 tháng, bón 1/3 lượng phân NPK. Lần 4, trước khi thu hoạch 1 – 2 tháng, bón 1 -2kg Kali.

Chăm sóc

Làm sạch cỏ, thăm vườn thường xuyên, tỉa bỏ các cành vượt, cành sâu bệnh. Tưới dặm nếu nắng gắt, thoát nước khi bị úng. Tỉa bớt hoa quả vào năm chúng ra quá nhiều, làm cho bưởi kiệt sức. Thu hoạch tập trung và tăng cường phân bón vào những năm được mùa.

Phòng trừ sâu bệnh

– Bệnh thối gốc, chảy mủ: Gây chảy mủ trên gốc, thân, cành phần lớn do nấm Phythopthora spp. Đừng để úng nước, phun Aliette 2,5%, Ridomil 2%.

– Bệnh loét: Triệu chứng gây hại là có vết lõm sâu, lan nhanh do sâu vẽ bùa. Phòng trừ bằng cách vệ sinh vườn, trừ sâu vẽ bùa, khi hoa đậu trái phun thành phần vôi 1%, làm 3 lần, cách nhau 10 – 15 ngày.

– Sâu vẽ bùa (Phylloenis citrella): Sâu non đục vào lá gây nên những đường ngoằn ngoèo, thường đi chung với bệnh loét gây nên. Phòng trừ bằng cách phun thuốc sớm ngay từ giai đoạn lá còn non.

– Bọ xít xanh hại quả (phynchocoris humeralis): Bọ xít chích hút nước quả, làm quả chai sần và rụng. Nên phòng trừ, cấy các ổ kiến vàng vào thân cây, sử dụng Trebon và Applau – Mip.

– Sâu đục thân cành: Sâu đục rỗng thân cành gây chảy mủ, cành chết. Sâu đùn mạt cưa ra ngoài miệng hang. Phòng trừ bằng cách cắt bỏ các cành bị hại nặng trước lúc sâu lột xác thành con trưởng thành, chích thuốc trừ sâu vào lỗ đục (có thể rải ít basudin), dùng móc sắt bắt sâu.

NTNN, 11/2003

Kỹ thuật cho bưởi ra quả ngon, đẹp

Hiện nay, bưởi là một loại trái cây được ưa chuộng và đem lại giá trị kinh tế cao cho người nông dân. Tuy nhiên, để đạt được năng suất như mong muốn ta cần phải chú ý đến một số kỹ thuật quan trọng. Sau đây là một số kỹ thuật cho bưởi ra quả đồng đều về kích thước, chất lượng và thời gian thu hái.

Bưởi thường nở hoa không tập trung, lứa hoa đầu và lứa hoa thứ hai trong một cây nở cách nhau 30 ngày, các hoa đơn trong một chùm hoa kép cũng nở cách nhau 5 -7 ngày. Những quả ra trước do được cung cấp nhiều dinh dưỡng nên thường lớn nhanh, to hơn, sớm cho thu hoạch, chất lượng cũng tốt hơn những quả ra sau. Nên chủ động tưới ẩm, bón phân khoáng cho bưởi trước khi nở hoa 25-30 ngày. Bón thúc cho đa số các giống bưởi thời gian từ 15-1 đến 30-1. Bón mỗi cây 30-50 kg phân chuồng hoai mục, 0,2 – 1kg đạm urê, 1-2 kg lân supe hoặc mỗi cây 1-5 kg phân hỗn hợp NPK (13:13:13). Tùy theo độ tuổi, năng suất vụ trước và tình hình sinh trưởng hiện tại của cây, biểu hiện của màu sắc tán lá mà quyết định liều lượng bón cụ thể cho từng cây. Bón thành 4 hốc dưới hình chiếu của tán cây, độ sâu bón phân 20 cm.

Bón thúc quả hai lần với giống bưởi chín sớm (tháng 9-10), 3 lần cho giống bưởi chín muộn (tháng 12 cho đến tháng 1 năm sau). Lượng bón mỗi cây 0,5-1 kg đạm urê, 1-2 kg kali clorua. Liều lượng cụ thể cho từng cây và bón như lần trước. Đảm bảo độ ẩm cho đất để rễ cây hút phân được thuận lợi. Phun sản phẩm này cho bưởi 4-5 lần: 2 lần trước khi nở hoa, 2-3 lần khi quả to bằng nút bình tông. Mỗi lần cách nhau 10-15 ngày. Sản phẩm này giúp quả lớn nhanh, độ đồng đều cao, mã quả đẹp, chất lượng, năng suất tăng 20-30 %.

Có thể dùng một số sản phẩm khác như: K-Hamute; Atonic; K-H 502/503; K-H 701/702… chất lượng và năng suất bưởi cũng được cải thiện.

Thu Huyền – Đồng Khởi, 25/8/2009

Dưa hấu vuông, bưởi hồ lô được tạo như thế nào? 

Bí quyết của loại bưởi hồ lô, dưa hấu vuông là tạo khuôn cho quả ngay từ khi còn bé.

Theo GS.TS Nguyễn Tài Lương, Tổng thư ký Hội các ngành sinh học, bí quyết của loại bưởi hồ lô, dưa hấu vuông là tạo khuôn cho quả ngay từ khi còn bé. Khởi đầu cho phong trào trồng dưa hấu vuông là Nhật Bản. Đất nước này đã rất thành công trong việc thương mại hóa loại quả độc đáo này.

Quy trình tạo dưa hấu vuông như sau: dưa mới hình thành được tạo khuôn cho trái dưa. Vật liệu làm khuôn để tạo ra dưa hấu vuông, tốt nhất là kính (kiếng). Thể tích khuôn thường là từ 2-2,5l để khi thu hoạch, quả dưa có trọng lượng là 2,5 kg.

Khi đó, phần dưới quả dưa có chu vi 12×12 cm, còn các mặt khác có chu vi 12×14 cm. Thời gian trưởng thành của dưa hấu là 60 ngày. Dưa hấu phát triển khoảng 40 ngày thì tiến hành đặt khung. Tùy giống và độ đồng đều của dưa, người ta làm các khung khác nhau.

Quy trình tạo bưởi hình dáng hồ lô cũng tương tự. Chính vì chỉ tác động đến việc tạo hình bên ngoài bằng cách ép khuôn cho nên chất lượng quả bên trong không hề ảnh hưởng mà vẫn đảm bảo hương vị nguyên thủy.

Ngày Tết, những quả lạ, độc thường để đáp ứng nhu cầu nhìn ngắm và là vật trưng bày cho căn phòng. Bên cạnh đó, nó còn chứa đựng yếu tố tâm linh như (màu đỏ, vàng…) để mang lại sự may mắn cho gia chủ.

Uy Vũ – Đất Việt, 02/02/2011

Người giúp dưa hấu hóa “vàng”

Mùa này, nông dân đang tất bật trồng những sản vật phục vụ cho thị trường Tết. Trong đó, việc biến dưa hấu thành hình thỏi vàng, hình vuông của ông Trần Thanh Liêm ở khu vực 7, phường Bình Thủy, quận Bình Thủy, TP. Cần Thơ được xem là hàng hiếm rất ít nông dân làm được.

* Học trồng dưa từ… Nhật

Ông Liêm đã có kinh nghiệm trồng dưa trên 20 năm ở Cần Thơ. Mỗi năm thu hoạch 4 vụ dưa, nhưng giá rất bấp bênh. Tình cờ năm 2004, ông xem trên ti vi thấy nông dân bên Nhật Bản dùng khuôn để tạo hình trái dưa rất đẹp, giá cao. Ông nghĩ, nếu nông dân bên Nhật làm được thì mình cũng làm được nên mày mò, nghiên cứu. Năm 2005, ông tự đúc khuôn bằng kim loại, theo dõi chu kỳ sinh trưởng của trái dưa để bắt đầu trồng thử nghiệm. Vụ dưa tết năm đó, ông bán cho siêu thị Co.opMart và Metro được 22 cặp dưa hình vuông với giá 180.000 đ/cặp. Những năm tiếp theo, ông cải tiến kỹ thuật trong tạo khuôn để có những trái dưa đẹp hơn, trên mặt dưa có hình “tiên đồng, ngọc nữ”, câu chúc tết… Tuy nhiên, tỷ lệ thành công không cao, vì đòi hỏi áp dụng rất nhiều kỹ thuật để có trái dưa vuông cả 6 mặt. Ông Liêm cho biết: “Muốn cho dưa hình vuông 4 hay 5 mặt thì rất dễ dàng, nhưng để dưa vuông cả mặt ở ngay cuốn dưa thì rất khó, kỹ thuật phải cao, phải chăm sóc, theo dõi rất kỹ”.

Theo ông Liêm, khi dưa ra trái được 15 ngày thì tuyển những trái dưa đẹp cho vô khuôn, sau đó kiểm tra mức độ lớn, độ lệch của khuôn dưa, chỉnh sửa cho ngay ngắn, khoảng 15 ngày sau thì thu hoạch. Tuy nhiên, để dưa lớn, ép vô cho đều và vuông thì rất khó. Trong đó, kỹ thuật bón phân và thời tiết cũng quyết định rất lớn. Ông Liêm cho biết thêm: “Khi vô khuôn gặp trời mưa thì dưa dễ bị úng do đọng nước, vỏ mỏng dễ bị thối. Vì vậy, không được bón phân hóa học mà phải bón phân dơi để dưa có vỏ cứng, ít nước. Khi thu hoạch, dưa có hình vuông, da mịn rất đẹp và bảo quản được lâu”. Sau 3 năm liên tục cải tiến kỹ thuật, đến nay tỷ lệ dưa vuông đạt yêu cầu của ông Liêm lên đến 98%. Vụ dưa Tết Canh Dần năm rồi, ông trồng được 200 cặp dưa vuông bán cho thương lái ở TP. Hồ Chí Minh với giá 1 triệu đồng/cặp.

* Cải tiến thành dưa “thỏi vàng”

Nhận thấy nhu cầu thị trường rất lớn, ngoài việc tăng sản lượng dưa trong dịp tết, ông Liêm còn sáng tạo ra hình dáng mới để thu hút khách hàng. Trong đó, dưa hình thỏi vàng ông “sáng tạo” được xem là hàng hiếm mà nông dân trong vùng không làm được. Để tạo hình dưa thỏi vàng, ông chọn giống dưa Kim Hồng vì có màu vàng cho giống với màu vàng thật. Năm 2008, ông trồng được 4 cặp dưa thỏi vàng đầu tiên bán giá 2 triệu đồng/cặp. Theo ông Liêm, tạo ra dưa vuông đã khó, nhưng dưa hình thỏi vàng khó hơn gấp chục lần. Bởi vì, để có được khuôn hình thỏi vàng phải đúc rất công phu, ép dưa sao cho ra được hình thỏi vàng y như thật thì rất khó khăn. Vì vậy, tỷ lệ thành công chỉ khoảng 35%. Năm vừa rồi, ông trồng được 20 cặp dưa hình thỏi vàng bán lên TP. Hồ Chí Minh với giá 3 triệu đồng/cặp. Khi thương lái bán ra ngoài với giá cao ngất ngưởng từ 7 – 8 triệu đồng/cặp, nhưng không có hàng để bán.

Năm nay, khi chưa xuống giống dưa thì thương lái từ TP. Hồ Chí Minh đã xuống tận nhà ông để đặt hàng mua dưa bán tết. Đợt tết này, ông trồng khoảng 300 dây dưa vuông và dưa thỏi vàng để cung ứng cho thị trường tết. Dự kiến, sản lượng thu về khoảng 200 cặp dưa vuông và 30 cặp dưa hình thỏi vàng. Ông Liêm cho biết: “Giai đoạn dưa ra trái được 15 ngày là cực nhất vì vô khuôn, chăm sóc, canh giữ rất cẩn thận mới có được những trái dưa đẹp mắt chưng trong ngày tết”. Theo ông Liêm, thời gian gần đây, nhu cầu thị trường ngày càng khắt khe. Nông sản bây giờ không chỉ cần chất lượng mà phải có hình thức bên ngoài thật đẹp mới bán được. Trong đó, dưa hấu hình thỏi vàng đang được rất nhiều khách hàng ưa chuộng. Nhiều người mua dưa thỏi vàng về chưng trong ngày tết để cầu chúc cho năm mới được nhiều may mắn, làm ăn phát tài. Vì vậy, giá dưa hình thỏi vàng cao gấp mấy chục lần so với dưa bình thường mà vẫn đắt hàng.

Từ những thành công này, ông đã gửi hồ sơ đến Cục Sở hữu trí tuệ để đăng ký thương hiệu cho dưa hình thỏi vàng. Trong đó, có kiểu dáng công nghiệp, nhãn hiệu hàng hóa và khuôn tạo hình dưa thỏi vàng. Khi có thương hiệu rồi, ông sẽ mạnh dạn đầu tư sản xuất để mở rộng thị trường tiêu thụ. Với sự tìm tòi, sáng tạo của mình, vụ dưa tết năm nay, ông hy vọng sẽ đem đến cho khách hàng những quả dưa hình lạ mắt. Đặc biệt, những quả dưa được ông biến thành “thỏi vàng” sẽ được đặt trân trọng trên bàn thờ gia tiên trong ngày tết…

MINH ANH – Báo Hậu Giang, 19/01/2011

Kinh nghiệm trồng, chăm sóc và nhân giống bưởi da xanh 

Cách cho bưởi da xanh ra hoa dễ dàng

Cây bưởi da xanh có khả năng ra hoa tự nhiên, không cần xử lý, tuy nhiên nếu nhà vườn muốn cây ra hoa tập trung, thu hoạch cùng đợt thì tiến hành xử lý ra hoa. Theo hướng dẫn của Sở khoa học và công nghệ Bến Tre, người trồng bưởi cần lưu ý như sau: chú ý tạo khô hạn, bưởi cần thời gian khô hạn để phân hóa mầm hoa. Ở các vườn quản lý được nước thì có thể tạo sự khô hạn để bưởi ra hoa đồng loạt. Chú ý lịch thu hoạch để tiến hành chọn thời điểm xử lý.

Tạo khô hạn vào tháng 12 đến tháng 1 dương lịch, thu hoạch trái vào dịp tết Trung thu. Nếu tạo khô hạn vào tháng 3 – 4 dương lịch, thu hoạch trái vào dịp tết Nguyên đán. Gặp lúc mưa nhiều thì có thể dùng tấm nylon đen che phủ chung quanh gốc cũng có thể tạo sự khô hạn để xử lý ra hoa. Muốn thu hoạch trái vào tháng 11 – 12 dương lịch, có thể thực hiện các bước như sau:

Sau thu hoạch trái xong, tiến hành cắt tỉa cành già, cành sâu bệnh, làm cỏ, quét vôi gốc, kế đến bón phân cho cây. Cây được bón phân lần 2 trước khi xử lý ra hoa (tăng hàm lượng phân lân và kali). Đến đầu tháng 3 dương lịch ngưng tưới nước (còn gọi là xiết nước, tạo khô hạn) cho tới 20/3 dương lịch (khoảng 20 ngày) thì tưới nước trở lại 2 – 3 lần/ngày và liên tục 3 ngày. Nếu cây ra tược non, dùng các loại phân như: 150 g MKP (0-52-34) + 1 g Progibb 10%/bình 8 lít, hoặc 200 – 350 g KNO3/bình 8 lít phun lên cây để giúp lá non mau thành thục, kích thích ra hoa. Đến ngày thứ tư, tưới nước 1 lần/ngày, 7 – 15 ngày sau khi tưới đợt đầu tiên cây sẽ ra hoa, lúc này ngày tưới ngày nghỉ, 10 – 15 ngày sau khi cây trổ hoa, hoa rụng cánh và đậu trái.

Cách xử lý khác là lảy lá của cành mang trái, phương pháp này có thể giúp ra hoa rải vụ, nhưng chỉ có kết quả chủ yếu trên cây mới cho trái trong vài năm đầu, khi cây đã phát triển, cành mang trái nhiều, kỹ thuật trên ít hiệu quả. Theo kinh nghiệm nhà vườn tại Bến Tre, để tăng khả năng ra nhiều hoa, cây không mất sức, suy yếu, ảnh hưởng tới bộ rễ thì trước khi xử lý (tạo khô hạn, trước lúc ngưng tưới nước hoặc lảy lá khoảng 7 – 10 ngày) thì tưới gốc các loại phân hữu cơ, sinh học để tăng sức cho cây, giúp cây phân hóa mầm hoa tốt, ra nhiều hoa, nụ hoa mập, dễ đậu trái và nuôi trái tốt. Có thể chọn các loại phân sinh học như Supagro, Wehg, Vinaxanh, K-Humate, Roodwell…

Khi cây đậu trái, chú ý trên mỗi chùm trái chỉ nên giữ lại tối đa là 2 trái, cành nhỏ vừa thì để 1 trái. Lưu ý không nên để trái ở nhánh nhô ra nắng, trái đầu cành vì dễ bị rám nắng, chai sượng. Để trái tùy vào độ tuổi và sức khỏe của cây, đảm bảo trái lớn, đất chất lượng ngon. Tốt nhất nên để trái thu hoạch khi tuổi cây tính từ lúc trồng phải được ít nhất là 36 tháng. Bón phân cân đối giai đoạn nuôi trái, bổ sung phân hữu cơ gốc. Theo kinh nghiệm nông dân Bến Tre, đến thời điểm thu hoạch mà giá bưởi giảm, có thể neo trái trên cây từ 15 – 30 ngày để chờ xuất bán bằng cách phun lên cây các loại phân bón lá như Retain, ProGibb… hoặc bón nhiều phân dạng đạm và tưới nước thường xuyên.

ĐỨC ANH – Khoa học phổ thông, 07/07/2019 

Kinh nghiệm trồng bưởi da xanh hiệu quả

Trồng bưởi da xanh chuyên hoặc trồng xen cùng một cây khác thì cũng cần ánh nắng 70%-80%. Mùa nắng phải đậy ủ gốc, giữ ẩm, tưới nước để cây không bị hóc; khi thiếu nước, cây không hấp thu dinh dưỡng tốt, khi nước mặn 0,3% không nên tưới lên gốc.

Đất trồng phải cao hơn hoặc bằng mực nước cao nhất hàng năm so với rằm tháng 10, rằm tháng chạp âm lịch; đất tơi xốp, không bị phèn. Đất ít cát pha sét, pha thịt; đất bờ dừa lâu năm; đất có trùn cư trú tức là có cả vi sinh vật tồn tại. Đất có cỏ hôi, cỏ lồng vực, cỏ đuôi chồn, rau trai mọc thì dễ trồng bưởi.

Trồng bưởi da xanh phải chọn giống kỹ: ăn ngọt, giống có tép đỏ hồng, ráo nước nhưng không khô, lột vỏ và tép tróc hoàn toàn, rất ít hạt hoặc không hạt, vỏ mỏng, trái tròn; đặc biệt không mua giống trôi nổi, không rõ nguồn gốc. Muốn vậy, chúng ta không chọn cây giống của bưởi da xanh khi cho trái có tép múi không ngọt, chua lẫn đắng, quá khô nước, nhất là ở hai đầu múi bưởi, màu quá đỏ hoặc hơi trắng, vỏ quá dày, hình trái lê, lột tép bưởi khó tróc. Vì giống bưởi da xanh hiện nay có những dòng chưa được thuần; có trái hình quả lê, trái hình cầu, có cây hai dạng trái, khi bán trái chọn ra phân loại cũng khó; mắt thường không thể phân biệt rõ sự khác nhau giữa dòng này với dòng khác. Ngoài ra, trồng từ cây chiết nhánh, cây gốc ghép; kỹ thuật canh tác, chăm sóc, bón phân khác nhau cũng làm cho các đặc tính về năng suất, phẩm chất, hình dáng bị ảnh hưởng. Vì thế, thời gian qua, trong tỉnh đã có những nghiên cứu để tìm ra dòng vô tính, chọn giống bưởi da xanh ngon, đó là đề tài “Tuyển chọn, xác định dòng vô tính đặc trưng phục vụ xây dựng thương hiệu bưởi da xanh của tỉnh Bến Tre” do Thạc sĩ Võ Hoài Chân (Trung tâm Giống nông nghiệp Bến Tre chủ nhiệm). Đề tài được nghiên cứu độ prix, tỷ lệ nẩy mầm, điện di protein, điện di DNA, đánh giá độ tróc vỏ, tróc tép, bề dày vỏ trái, sự có hạt và không hạt. Kết quả nghiên cứu cho thấy, các cây bưởi da xanh của 5 hộ nhà vườn: ông Phạm Nguyễn Trãi, anh Trường, ông Hai Hoa, thầy giáo Phúc, thầy giáo Hiệp, thì cây bưởi của ông Hai Hoa (xã Sơn Định – Chợ Lách), thầy giáo Phúc (xã Mỹ Thạnh An – TP. Bến Tre) hạt phấn hoa bưởi không nẩy mầm chiếm tỷ lệ 80%-83% nên trái bưởi các vườn này luôn luôn ít hạt hoặc không hạt. Vì vậy, cây bưởi da xanh của ông Hai Hoa và thầy giáo Phúc đã trên 20 năm tuổi, năng suất cao, chất lượng ngon, gần như không hạt. Do hạt phấn hoa bưởi da xanh tự bất dung hợp khi thụ phấn sẽ cho ra trái bưởi không hạt hoặc ít hạt với điều kiện không có thụ phấn chéo với các cây cùng họ, vì thế, bà con nông dân nên bao từng hoa bưởi trước khi thụ phấn, hoặc chỉ trồng chuyên bưởi da xanh, không trồng xen cam, chanh, quýt, bưởi khác trên một vườn.

Mặt khác, nên xới gốc bón phân hữu cơ, vô cơ đan xen 3-4 lần/năm. Khoảng tháng 2-3 dương lịch, bón phân xong, bồi bùn, không bồi lúc nước mặn. Cây trên 3 tuổi nên bón phân hữu cơ vi sinh trộn với phân chuồng 3-4 lần/năm, mỗi lần 5-10kg, bón riêng mỗi gốc 1kg vôi để dễ đậu trái và ngọt. Mỗi cây bón từ 0,8-2kg u-rê, 1,5-3,5kg lân; 0,6-1,5kg clorua kali chia 3-4 lần/năm.Vì bưởi mang trái thường xuyên trên cây nên có thể sau thu hoạch rộ bón: 25% đạm, 25% lân; thấy khi trái ít cần thúc ra hoa bón: 25% đạm, 50% lân, 30% clorua kali; khi đậu trái bón 50% đạm, 25% lân, 50% clorua kali; trước thu hoạch bón 20% clorua kali còn lại.

Chú ý cây bưởi nhánh trồng nghiêng, lúc nhỏ khi mọc tượt non có thể cắt bỏ cành cũ (già), để tượt non mọc lên khoảng 0,5-0,7m cắt ngọn để thân mọc các chồi mới, sau đó dùng dây nhựa kéo đọt uốn ra “tứ diện”. Cây bưởi sẽ phát triển cho trái đồng đều, cao khoảng 2-2,5m, dễ dàng chăm sóc và thu hoạch.

KS. Đỗ Văn Công – Báo Đồng Khởi, 8/11/2013

Kinh nghiệm chăm sóc bưởi da xanh

Người phụ nữ đầu tiên mang giống bưởi da xanh ở Bến Tre về trồng ở vùng đất đỏ ấp Suối Tre, xã Long Nguyên, huyện Bến Cát, tỉnh Bình Dương là chị Nguyễn Thanh Thủy. Nay chị là chủ trang trại trồng bưởi lớn nhất miền đông Nam bộ, chuyên cung cấp giống cho nông dân và bưởi thương phẩm cho hệ thống siêu thị Metro và Lottle, một ngày bán khoảng 10 tấn bưởi da xanh.

Chị Thủy cho hay: “Cây bưởi da xanh rất dễ trồng, trồng trên nhiều loại đất, nếu so với miền Tây thì trồng bưởi ở Đông Nam bộ thuận lợi hơn nhiều, không bị nước triều cường, chi phí công tưới thấp hơn, năng suất cao hơn, màu sắc cũng đẹp hơn, đặc biệt là có thị trường tiêu thụ lớn”.

Qua nhiều năm lăn lộn với nghề trồng bưởi, chị đã rút ra được nhiều kinh nghiệm và muốn chia sẻ với mọi người.

Chọn giống: chọn mua giống bưởi da xanh ở những cơ sở có uy tín, cây khỏe mạnh, không bị bệnh.

Cách trồng: đào hố rộng 1 m, sâu 40 cm; hàng cách hàng 4 m, cây cách cây 6 m. Bỏ khoảng 1 kg vôi bột xuống hố để khử chua và sát trùng hố, 20 ngày sau trộn 10 – 15 kg phân chuồng hoai mục với đất cho xuống hố (san bằng mặt đất). Moi một lỗ nhỏ ở giữa trộn 1/2 kg lân và 100 g thuốc sát trùng cho xuống rồi hạ cây giống, lấp đất ngang mặt bầu, lèn chặt, xung quanh cắm que tre, dùng dây nylon cột lại để định vị, phủ cỏ vào gốc để che nắng và giữ ẩm.

Chăm sóc: cây bưởi mới trồng ngày tưới 2 lần, 1 tháng sau bón mỗi gốc một nắm phân urê để nhử, một năm bón 4 lần. Từ khi trồng tới năm thứ hai cây bắt đầu ra trái, vặt bỏ trái non không cho phát triển. Năm thứ ba bắt đầu thu hoạch (lưu ý từ năm thứ ba không nên bón phân hóa học) nên sử dụng phân chuồng và phân vi sinh bón lá để bổ sung đầy đủ chất vi lượng cho cây.

Phòng trừ sâu bệnh: thông thường cây bưởi hay gặp sâu vẽ bùa và sâu ăn lá, có thể dùng thuốc đặc trị để xịt.

Cây ra đọt 1 cm xịt dầu khoáng 0,5% (DC Tropius) trong 1 lít nước xịt chữa nhện hoặc dùng Trichoderma trộn phân chuồng bón dưới đất hoặc tưới trên lá.

Sau khi thu hoạch nên cắt bỏ cành sâu, tược non, quét vôi bột xung quanh gốc một năm 2 lần.

Thu hoạch: trước đây người dân thường hái bằng bao rồi đổ đống, trái bưởi dễ bị giập nát. Qua nghiên cứu, chị đã chọn cách dùng kéo sắc cắt cuống, xếp vào thùng nhựa mang vào để chỗ mát cho vào túi lưới, mỗi túi 1 trái, cung cấp cho siêu thị.

Qua việc mở trang trại trồng bưởi thương phẩm và nhân giống, hàng năm chị Nguyễn Thanh Thủy đã cung cấp cho thị trường gần 200 tấn bưởi thương phẩm và hàng vạn cây giống bán với giá 15.000 – 20.000 đ/cây. Ngoài ra chị còn nuôi hàng trăm ngàn con gà công nghiệp để lấy phân bón cho bưởi, tạo công ăn việc làm thường xuyên cho 35 lao động với mức lương từ 1.000.000 – 1.700.000 đồng/ tháng và bao ăn ở. Tới đây chị sẽ xây dựng nhà kho để bảo quản sản phẩm sau thu hái nhằm nâng cao chất lượng sản phẩm, đủ điều kiện để xuất khẩu.

HIẾU THẢO – Khoa học PT, 09/01/2009

Nhân giống bưởi da xanh bằng kỹ thuật giâm cành

Giâm cành là kỹ thuật nhân giống vô tính có hệ số nhân giống tương đối cao so với kỹ thuật chiết cành, cây con mau cho trái, đồng nhất về đặc tính giống và quần thể trồng tương đối đồng đều.

Bưởi da xanh (BDX) là một trong những cây có giá trị kinh tế cao nhưng là loại cây rất khó ra rễ khi giâm cành. Tuy nhiên, nếu áp dụng đúng kỹ thuật, cây BDX vẫn có thể được nhân giống bằng cách giâm cành. Để đạt kết quả tốt khi giâm cành BDX, cần tuân thủ nghiêm ngặt quy trình nhân giống, bao gồm từ khâu chọn cây đầu dòng, chọn cành giâm, sử dụng hóa chất kích thích ra rễ, giá thể giâm cành đến các yếu tố ngoại cảnh như nhiệt độ, ẩm độ, ánh sáng. Tổng hợp các yếu tố này quyết định thành công của kỹ thuật giâm cành BDX.

1. Chọn cây BDX đầu dòng để nhân giống:

Cây đầu dòng sử dụng nhân giống phải khỏe mạnh, không mang mầm bệnh và côn trùng nguy hiểm. Cây đầu dòng dùng để lấy cành không nên sử dụng để khai thác trái, vì làm như vậy cây sẽ kiệt sức rất mau.

2. Chuẩn bị cành giâm:

Cành BDX được sử dụng để giâm có thể lấy ở hai dạng cành là cành ngang (mang trái) và cành đứng (cành vượt). Cành ngang chỉ lấy từ ngọn vào bên trong khoảng 20 – 25 cm ở giai đoạn cây không ra hoa. Cành vượt có thể lấy từ ngọn vào trong 40 – 50 cm, cây con từ cành này có sức sống mạnh. Cành giâm nên được thu lúc sáng sớm, trong tình trạng trương nước. Có thể trữ cành trong các bao plastic lớn, phun nước bên trong và cột miệng bao để tránh mất nước. Để bao trong mát, tránh ánh sáng làm nhiệt độ bên trong bao tăng cao. Chiều dài cành giâm khoảng 15 – 20 cm. Tỉa bớt lá dưới đáy cành, giữ lại 5 – 7 lá. Cắt bớt 1/2 chiều dài lá để giảm thoát hơi nước. Vạt xéo đáy cành 1 góc 45 độ, dùng dao rạch vài đường ở đáy cành để tạo mô sẹo, kích thích sự ra rễ.

3. Chuẩn bị hóa chất:

Hóa chất được sử dụng để giâm cành BDX là các auxin tổng hợp, bao gồm NAA và 2,4-D. Nồng độ sử dụng: 4.000 ppm NAA + 500 ppm 2,4-D để kích thích ra rễ cành giâm BDX. Các hóa chất này có thể mua ở các cửa hàng bán hóa chất tinh khiết và thường được hướng dẫn cách pha trong cồn.

4. Giá thể giâm cành:

Giá thể giâm cành có 4 chức năng: cố định cành giâm, giữ ẩm tốt, thoáng khí và che tối cho đáy cành. Có thể dùng mụn xơ dừa hoặc trấu để làm giá thể giâm cành. Dụng cụ giâm cành có thể là rổ nhựa, khay hay bồn chứa, bên trong chứa giá thể giâm cành. Đặt dụng cụ giâm cành trong nhà giâm cành hoặc đơn giản hơn là trùm lại bằng tấm nhựa kín, khoảng trống phía trên càng cao càng tốt, vì nó sẽ tăng khả năng giữ ẩm độ và giảm được nhiệt độ bên trong.

5.Giâm cành:

Lấy các cành giâm đã được chuẩn bị sẵn, nhúng đáy cành giâm vào hóa chất trong thời gian 3 – 4 giây. Cành sau khi xử lý xong để cho hóa chất thấm vào đáy cành. Khi chất thấm khô, cắm cành giâm vào giá thể giâm.

6. Chăm sóc sau khi giâm:

Điều kiện ngoại cảnh ảnh hưởng nhiều đến tỷ lệ ra rễ, sức sống và tỷ lệ chết của cành giâm. Nhiệt độ trong môi trường tốt nhất khoảng 30 + 2 độ C. Nhiệt độ cao làm cho lá cành giâm trở nên vàng và rụng. Sự hiện diện của lá còn trên cành ảnh hưởng lớn đến tỷ lệ ra rễ của cành giâm. Ẩm độ của nơi giâm cành phải được duy trì ở mức 85 – 90% trong suốt thời gian giâm cành. Ánh sáng không quá cao, nên sử dụng ánh sáng khuếch tán trong khoảng 1.000 – 2.000 lux. Tốt nhất, là để trong nhà có mái che bằng lá, không có ánh sáng trực tiếp chiếu vào. Ba yếu tố ngoại cảnh trên ảnh hưởng đến 50% sự thành công. Trong suốt quá trình giâm cành, nếu thấy lá trên cành giâm còn xanh, không rụng, không vàng thì mức độ thành công sẽ trên 50%. Nên theo dõi ẩm độ và nhiệt độ thường xuyên, phải bảo đảm các yếu tố này trong khoảng tối hảo thì tỉ lệ thành công mới cao.

7. Chăm sóc cây con:

Thời gian ra rễ của cành giâm tùy vào sức sống của cành. Nếu chọn cành khỏe mạnh và đồng nhất về kiểu cành thì thời gian ra rễ khoảng 45 – 50 ngày và tỷ lệ ra rễ đạt khoảng 60 – 65%. Sử dụng cành trung bình thì thời gian ra rễ dài hơn ( 60 – 85 ngày) và tỷ lệ ra rễ chỉ khoảng 50%. Cành giâm sau khi ra rễ được vô trong các bầu plastic có chứa thành phần đất, mụn xơ dừa và phân chuồng hoai.

Cây con vô bầu được để nơi thoáng mát và tưới nước thường xuyên. Mỗi ngày tưới 4 lần, sáng 2 lần, chiều 2 lần. Sau 1 tuần bắt đầu tưới thêm phân DAP. Ngâm phân DAP vào thùng nước lượng 2 g/lít, tưới vào bầu đất mỗi tuần một lần cho đến khi cành giâm ra lá mới.

Võ Hoài Chân – Báo Đồng Khởi, 09/09/2010

Trồng bưởi da xanh

Một trong những nông dân trồng bưởi da xanh đầu tiên ở xã Hội Xuân, huyện Cai Lậy, Tiền Giang là anh Lê Văn Xích.

Quê anh là vùng chuyên canh các cây nhãn, sầu riêng, chôm chôm, vì vậy năm 1997, anh lặn lội đến tỉnh Bến Tre, tìm mua giống bưởi da xanh. Thoạt đầu, anh chỉ mua được 10 nhánh chiết cành với giá 50 nghìn đồng/nhánh. Ấy vậy mà chỉ một năm rưỡi sau anh đã chiết cành nhân ra hàng trăm nhánh để hình thành 3 công vườn chuyên bưởi da xanh và còn bán bớt cho bà con xung quanh một số lớn để gây giống.

Theo kinh nghiệm của anh, để trồng bưởi da xanh, anh đắp mô có đường kính 1m, cao 0,5m, trồng theo kích cỡ cây cách cây 6m x 6m, mô hình cấu tạo gồm đất đã cuốc lên phơi cho khô trộn đều với 10kg phân hữu cơ hoai gồm: Phân heo trộn tro trấu, xơ dừa. Chính giữa đỉnh mô anh móc lỗ sâu 0,2m rải vôi càng long (vôi bột) lót đáy phân lân rồi đặt cây bưởi vào phủ đất lại, cắm cọc buộc dây không cho cây lung lay khi giông gió, cắm tàu dừa hai bên che mát, ngày tưới 2 lần.

Khoảng hai tháng sau, khi cây châm rễ, bắt đất, anh tưới phân DAP 18–46–0 ngâm sền sệt, liều dùng 1 muỗng canh pha thùng 10 lít nước, tưới khi lá già. Để phòng ngừa sâu bệnh khoảng 15 ngày anh phun thuốc sâu + phân bón lá 1 lần, chủ yếu là giai đoạn ra đọt và mang lá non. Gần một năm tuổi khi cây phát triển khá, anh bắt đầu đào hộc xung quanh chân mô theo hình chữ O, chiều ngang 0,4m, sâu từ 0,3 – 0,4m, lấy đất bỏ ra ngoài, tận dụng cỏ vườn, rơm rác mục, xơ dừa, trấu mục, phân chuồng cho vào đầy hộc, anh lấp đất lại để tạo độ tơi xốp cho cây mọc và phát triển rễ nhanh. Cứ thế mỗi năm anh lại đào hộc tiếp nới rộng chu vi mô bưởi ra và cũng cho các loại phân hữu cơ như trên vào hộc rồi lại lấp đất trên mặt, cho đến khi chu vi mô này giáp mô kia thì ngưng. Đây là cách làm đơn giản nhưng giúp cây phát triển nhanh, tàn lá xanh mượt.

Khi cây được 3 năm tuổi, đủ điều kiện cho trái, trước khi xử lý ra hoa, anh bón mỗi gốc bưởi 2 kg phân NPK 16–16–8–13 S và 1kg phân hữu cơ vi sinh cho cây sung tàn, chờ đến đầu mùa nắng gắt vào đầu tháng 2 âm lịch, anh ngưng tưới trong vòng 3 tuần và ngăn nước dưới mương cạn cho rễ bưởi không hút nước, chờ lá cây hơi héo là bắt đầu tưới nước trở lại ào ạt mỗi ngày 2 lần trong 4 ngày. Kế đến mỗi ngày anh tưới 1 lần, bưởi bắt đầu ra chồi non (đọt), anh phun thêm chế phẩm MKP (0–52–34) cho lá non mau thành thục. Khoảng 15 đến 20 ngày sau cây sẽ ra hoa, lúc bấy giờ anh tưới 1 ngày nghỉ 1 ngày để hoa nở đều rụng cánh và đậu trái non, chờ khi trái non to bằng ngón tay cái, anh bắt đầu phun ngừa sâu vẽ bùa và nhện đỏ bằng thuốc décis + vicarsen mỗi loại 5cc cho bình 8 lít, cứ 10 ngày phun 1 lần. Khi trái to bằng cổ tay, anh tăng liều thuốc như trên lên gấp đôi để phòng trị các đối tượng gây bệnh da lu da cám.

Khi trái bưởi được hai tháng tuổi, anh nuôi trái bằng cách bón mỗi gốc bưởi 1kg phân NPK 16–16–8–13S, với cây mang nhiều trái phải tăng lượng phân trên. Khoảng 3 tháng nữa đến ngày thu hoạch, anh phun phân bón lá grow 3 lá xanh loại 20–30–20 lên trái và lá để bưởi mỏng vỏ ruột nở to, múi bưởi có nhiều nước, đồng thời bón thêm phân bón Con cò loại NPK 7 – 7 – 14. Liều dùng 2kg/gốc nhằm tăng phẩm chất, hương vị ngọt ngào và tạo cho da trái có màu xanh mượt mà tươi đẹp.

Ngoài ra để duy trì tuổi thọ cây, từ khi bưởi bắt đầu cho trái, mỗi năm anh xới gốc bón 2 đợt phân hữu cơ hoai, mỗi đợt 1 bao phân cút hoặc phân gà trộn tro trấu, chủ yếu là sau thu hoạch và lúc đậu trái non. Nếu không có các loại phân trên thì sử dụng phân hữu cơ sinh học liều dùng từ 2 đến 4kg cho mỗi cây tùy theo lớn nhỏ để cây luôn có tán lá xum xuê và cho trái to.

Với cách chăm sóc như trên, hiện vườn bưởi nhà anh đang cho trái sai. Cây 5 năm tuổi, mỗi năm mang trung bình từ 50 – 70 trái, cá biệt có cây mang gần 100 trái lớn nhỏ. Trọng lượng trung bình từ 1,5 đến trên dưới 2kg/trái. Bình quân mỗi công bưởi 5 năm tuổi cho thu nhập từ 10 đến 15 triệu đồng, trừ chi phí ra còn thực lãi khoảng trên 10 triệu đồng.

NNVN, 3/12/2003

Cho bưởi da xanh ra trái theo ý muốn

Thông thường, bưởi da xanh ra hoa ngoài tán lá, nhất là ở cây bưởi tơ. Trái đậu cành ngoài dễ suy cây, mặt khác trái bưởi bị nám nắng, da không đẹp, trái không lớn. Nếu để đúng vụ theo thời tiết, sẽ không có bưởi bán quanh năm. ^Để khắc phục những hạn chế trên, những người làm vườn ở vùng Chợ Lách (Bến Tre) đã có cách điều khiển cây bưởi da xanh ra trái theo ý muốn với quy trình sau: Khi lá trên cành già sắp ra đọt lá mới, tiến hành bón phân. Liều lượng tuỳ tuổi cây. Với cây bưởi 3 năm tuổi, cao 3,5- 4m, đường kính tán khoảng 3m, bón 200g phân NPK/gốc, bón rải đều trên mặt mô (không rải trên mặt liếp). Sau 5- 7 ngày tiến hành tỉa lá trên cành nhỏ mọc trong thân. Những cành tỉa lá sẽ ra hoa. Cành ở ngọn để nguyên không tỉa lá.

Đối với cây cho trái đợt đầu, sau 20 – 25 ngày, trên cành tỉa lá có xuất hiện rất nhiều mầm hoa và chồi non, Khoảng 15 ngày sau, hoa phun mạnh ra khỏi thân, (nếu tưới nước nhiều hoa sẽ ra sớm hơn). Cần giữ ẩm 60- 70%, đất ẩm, không ướt dính tay. Hoa lớn lên và đậu trái, để khoảng 3 trái/chùm.

Đối với cây đã và đang cho trái (có nhiều đợt trái), bón phân 3 tháng/lần, khi thấy chồi non của cành già tiến hành bón phân NPK, liều lượng 200g/cây (3 năm tuổi). Sau 5- 7 ngày, tiến hành tỉa bỏ lá ở cành nhỏ trong thân, tỉa 100% lá của 60% số cành trong thân. Sau 20- 25 ngày chồi non và chồi hoa sẽ phát triển, tiến hành tỉa trái khi trái có đường kính 4- 5cm.

Khi trái đạt trên 6 tháng, đến 8 tháng là bưởi chín hoàn toàn. Đối với bưởi da xanh, cả khi trái non vẫn có vị ngọt, nhưng phải ăn sau khi cắt khoảng 3- 4 tuần lễ. Do đó, khi cắt cần lưu giữ trái trên sàn (cách mặt đất) trong điều kiện thoáng mát, không có ánh nắng rọi trực tiếp. Bưởi da xanh có thời gian bảo quản rất lâu, khoảng 2- 2,5 tháng sau thu hoạch mà quả vẫn ngon.

Agroviet, 27/10/05

Kinh nghiệm trồng bưởi da xanh

Thời gian qua, bưởi da xanh là một trong những loại trái cây luôn giữ được giá cả ổn định cũng như sự ưa chuộng của thị trường. Giống bưởi da xanh, trước tiên được trồng ở Chợ Lách, Bến Tre đã được nhân rộng nhiều nơi ở vùng đồng bằng sông Cửu Long, đem lại nguồn thu nhập lớn cho bà con nông dân. Ông Chín Bé, người đã làm giàu từ 5 công bưởi da xanh trong vài năm gần đây ở Vĩnh Long chia sẻ kinh nghiệm:

Chuẩn bị đất: đất trồng bưởi yêu cầu đủ nước tưới vào mùa nắng và thoát nước tốt khi mưa nhiều. Trước khi trồng cần lên liếp, bề ngang liếp 4 m, dài tùy theo ruộng. Giữa các liếp được ngăn bởi mương bề ngang 1 m, sâu 1 m, mương được thông với sông hoặc kênh rạch đảm bảo đủ nước tưới khi cần và thoát nước tốt vào mùa mưa. Mặt liếp cần cao hơn đỉnh lũ cao nhất hàng năm 50 cm. Trên liếp cách 4 – 5 m đào một hố tròn có đường kính 1,2 m, sâu 30 cm. Trước khi đặt cây giống cần tạo mô gồm đất đã cuốc lên phơi cho khô trộn đều với 10 kg phân hữu cơ hoai. Chính giữa đỉnh mô móc lỗ sâu 0,2 m rải vôi bột lót đáy phân lân rồi đặt cây bưởi vào phủ đất lại, cắm cọc buộc dây không cho cây lung lay khi dông gió, cắm tàu dừa hai bên che mát, ngày tưới 2 lần. Mô hơi lõm ở giữa để sau này bón thêm phân hữu cơ và tiết kiệm nước tưới, phủ quanh gốc bằng các loại phân xanh, rơm rạ cho mát gốc.

Thời điểm trồng tốt nhất là cuối mùa khô, đầu mùa mưa. Qua mùa mưa, cây bưởi phát triển khá tốt nhờ nguồn nước trời. Lặt bỏ tất cả trái non trong năm đầu, năm thứ hai có thể chừa mỗi cây 1 trái, năm thứ ba giữ trái vừa phải; số trái giữ lại, tăng dần vào những năm sau.

Chăm sóc: theo ông Chín Bé, nên chăm sóc bộ rễ thật tốt để nuôi cây tốt. Khoảng hai tháng sau khi trồng, khi cây châm rễ, bắt đất, ngâm phân DAP 18-46-0 cho tan sền sệt, dùng 1 muỗng canh pha thùng 8 – 10 lít nước, tưới khi lá già. Gần một năm tuổi khi cây phát triển khá, bắt đầu đào hộc xung quanh chân mô theo hình tròn, chiều ngang 0,4 m, sâu từ 0,3 – 0,4 m, lấy đất bỏ ra ngoài, tận dụng cỏ vườn, rơm rác mục, xơ dừa, trấu mục, phân chuồng cho vào đầy hộc, lấp đất lại để tạo độ tơi xốp cho rễ phát triển nhanh. Đây là cách làm đơn giản nhưng giúp cây phát triển nhanh và giúp cho vườn cây có tuổi thọ cao, chậm lão hóa.

Khi cây được 3 năm tuổi, đủ điều kiện cho trái, trước khi xử lý ra hoa, bón mỗi gốc bưởi 2 kg phân NPK 16-16-8-13 S và 1 kg phân hữu cơ vi sinh, chờ đến đầu mùa nắng gắt vào đầu tháng 2 âm lịch, ngưng tưới trong vòng 3 tuần và ngăn nước dưới mương cạn cho rễ bưởi không hút nước, chờ lá cây hơi héo là bắt đầu tưới nước trở lại ào ạt mỗi ngày 2 lần trong 4 ngày. Kế đến mỗi ngày tưới 1 lần, bưởi bắt đầu ra chồi non (đọt), thì phun thêm chế phẩm phân bón lá NKP (0-52-34) cho lá non mau thành thục. Khoảng 20 ngày sau cây sẽ ra hoa, lúc bấy giờ cần tưới cách ngày để hoa nở đều rụng cánh và đậu trái non, khi trái non có đường kính khoảng 2 cm thì phun ngừa sâu vẽ bùa và nhện đỏ bằng thuốc décis + vicarsen mỗi loại 5 cc cho bình 8 lít, cứ 10 ngày phun 1 lần.

Khi trái bưởi được 2 tháng tuổi, nuôi trái bằng cách bón mỗi gốc bưởi 1 kg phân NPK 16-16-8-13 S, với cây mang nhiều trái phải tăng lượng phân trên. Khoảng 3 tháng nữa đến ngày thu hoạch, phun phân bón lá grow 3 lá xanh loại 20-30-20 lên trái và lá để bưởi mỏng vỏ ruột nở to, múi bưởi có nhiều nước, đồng thời bón thêm phân bón Con cò loại NPK 7-7-14. Liều dùng 2 kg/gốc nhằm tăng năng suất và chất lượng trái, tạo cho da trái có màu xanh mượt mà tươi đẹp.

Thu hoạch: nên thu hoạch khi bưởi vừa chín tới, da căng láng, cắt luôn cả cuống trái. Không hái trái khi chưa chín tới hoặc hái quá trễ, chất lượng không tốt.

Với cách chăm sóc như trên, hiện vườn bưởi nhà ông Chín Bé đang độ tuổi cho trái sai. Cây 5 năm tuổi, mỗi năm mang trung bình từ 50 – 60 trái, những cây tốt có tán lá rộng mang tới 80 trái lớn nhỏ. Trọng lượng trung bình khoảng 2 kg/trái. Mấy năm qua, vườn bưởi của ông luôn bán được giá từ 25.000 – 30.000 đồng/kg, cho thu nhập 120 – 130 triệu đồng, trừâ chi phí còn thực lãi khoảng trên 100 triệu đồng.

LÊ MINH – Khoa học phổ thông, 07/03/2013

Sáng kiến vàng của “vua bưởi” da xanh Chợ Lách

Ông Lê Văn Hoa, tên thường gọi là Hai Hoa ở ấp Tân Phú, xã Sơn Định, huyện Chợ Lách được coi là “vua” bưởi da xanh nhờ giống bưởi tốt được Viện cây ăn quả Miền nam và các hội chợ trái cây quốc tế chứng nhận. Với nhiều sáng kiến, giải pháp kỹ thuật trồng bưởi da xanh, Hai Hoa, một nông dân giỏi toàn quốc, còn được bà con nông dân gọi thân mật bằng cái tên “nhà nông làm khoa học”.

Năng suất cao nhờ có kỹ thuật

Hiện nay, bưởi da xanh không chỉ là cây đặc sản của Bến Tre mà còn là cây làm giàu của các nhà vườn ở Chợ Lách, vùng chuyên canh cây ăn trái lớn nhất Đồng bằng sông Cửu Long. Cây bưởi da xanh dễ trồng nhưng theo các nhà khoa học để tăng sản lượng, chất lượng và rút ngắn thời gian thu hoạch bưởi từ ba năm xuống còn hai năm, thì người nông dân phải áp dụng các phương pháp kỹ thuật.

Trăn trở trước những đòi hỏi về năng suất và chất lượng của cây bưởi da xanh, ông Hai Hoa quyết tâm sáng tạo một kỹ thuật trồng trọt mới và thử nghiệm ngay trên mảnh vườn của mình.

Ông Hai Hoa cho biết, khi cây bưởi da xanh được trồng khỏang hai năm tuổi, bà con chọn những cây phía trên đọt có lá già, xanh đậm, chăm sóc để cây ra chồi mới. Khi tác động như vậy cùng quá trình sinh trưởng tự nhiên, cây sẽ cho nhiều nhánh nhện nhỏ trong thân. Từng nhánh nhện là nơi mà cây cho ra hoa, đậu trái đạt năng suất và chất lựơng theo ý muốn của người trồng. Vì vậy, cây càng nhiều nhánh nhện khoẻ mạnh, sạch bệnh, bà con nông dân càng dễ dàng ước lượng, cân đối và điều chỉnh chế độ ra hoa đậu trái rải vụ của cây.

Trên mảnh vườn rộng tới 5000 m2 của mình, dường như Hai Hoa thuộc lòng “tướng mạo” của từng cây trong vườn nhà để điều chỉnh cách chăm sóc cây cho hợp lý. Ông cho biết: “Bà con nên ước lượng số trái theo sức cây và chọn những nhánh nhện nhỏ, già, gần gốc, vị trí thích hợp để tỉa lá. Chỉ nên tỉa những nhánh nhện có khả năng nhiễm bệnh hoặc bị bệnh. Sau hai đến ba tuần, chồi non và chồi hoa sẽ phát triển (nở rồi đậu trái) ở những nhánh nhện đã tỉa lá, tỉa bỏ bớt trái khi đường kính trái đạt khỏang 4-5 cm. Vì để lại quá nhiều trái cây không đủ sức nuôi trái và chất lượng không đạt ý muốn”.

Để cây bưởi da xanh đậu khỏang 15 trái, bà con chỉ tỉa bỏ lá khoảng 7-8 nhánh nhện trong thân. Sau khi tỉa lá, các nhánh nhện sẽ ra hoa đều đặn và kết trái nhưng bà con chỉ nên giữ lại ở mỗi nhánh nhện bình quân khoảng 2 trái/nhánh. Một điều dễ nhận thấy là những trái bưởi có cách chăm sóc từ kỹ thuật này đều có vỏ mỏng, múi căng đều, tróc, màu hồng và rất ngọt.

Sau khi tìm hiểu thông tin kỹ thuật trên đài, báo, đồng thời tham khảo ý kiến nhiều nhà khoa học của Viện Nghiên cứu cây ăn quả Miền nam (SOFRI), Đại học Cần Thơ…, ông Hai Hoa mày mò, chế tạo dụng cụ, đó là những chiếc lồng chụp được làm từ lưới mắt nhỏ. Dụng cụ này dùng để chụp kín vào chùm nụ hoa bưởi trong vườn nhằm ngăn hoa bưởi thụ phấn chéo từ nhụy hoa của cây có múi khác rơi vào thụ phấn với hoa bưởi da xanh và cũng ngăn không cho côn trùng phá hại cây.

Trong hơn một năm thử nghiệm đại trà trên vườn bưởi của gia đình, với hơn 2.000 chùm nụ bông bưởi được bao lưới qua bốn đợt trổ bông chính, những trái bưởi trong vườn nhà ông không chỉ cho trái quanh năm, mà còn cho trái to, tròn cân đối. Đáng chú ý, ưu điểm của việc thực hiện kỹ thuật bao chùm bưởi của ông Hai Hoa là tỷ lệ trái chín không hạt đạt gần như tuyệt đối. Ông đem so sánh, trên cùng một cây bưởi, những chùm hoa được bao lại đều cho trái không mang hạt, trong khi đó, những chùm hoa không được bao, tỷ lệ trái bị mang hạt chiếm đến 60 – 70%.

Nhà nông say mê khoa học

Với chất lượng giống tốt của bưởi da xanh, ông Hai Hoa, nông dân giỏi toàn quốc của tỉnh Bến Tre từng nhận được nhiều giải thưởng, bằng khen của Viện Nghiên cứu cây ăn quả Miền nam, Sở Khoa học và công nghệ tỉnh, trong các hội chợ trái ngon an toàn. Đặc biệt hơn cả, Hai Hoa được bà con quê hương Chợ Lách gọi thân mật với cái tên “nhà nông làm khoa học”.

Tiếng lành đồn xa, nhiều nhà vườn tìm đến ông đặt mua cây giống và học cách chăm sóc cây. Ông luôn sẵn lòng tới các ấp trong xã Sơn Định nói chuyện với bà con về cách chọn giống, chăm sóc cây tạo năng suất và chất lượng cho bưởi da xanh. Tâm huyết với nghề và từ kinh nghiệm của mình, ông còn tự biên soạn tài liệu về kỹ thuật trồng và chăm sóc bưởi.

Giải pháp kỹ thuật điều chỉnh vị trí ra hoa, đậu trái trên cây bưởi da xanh theo ý muốn của ông Hai Hoa đã từng đoạt giải trong cuộc thi sáng tạo kỹ thuật của nhà nông lần thứ nhất cách đây ba năm. Làm theo cách của ông, nhiều bà con rút ngắn thời gian thu hoạch bưởi da xanh từ ba năm xuống còn hai năm nhờ áp dụng kỹ thuật chọn nhánh nhện ở vị trí thích hợp để tỉa lá, kích thích ra hoa, kết trái theo ý muốn.

Để dần phát triển đặc sản bưởi da xanh trở thành nông sản hàng hóa, thế mạnh của Bến Tre, tỉnh vừa triển khai dự án trồng 4.000ha bưởi da xanh giai đoạn từ 2006-2010. Hiện đã có gần 3.000ha, trong đó khoảng 1.000ha đang cho trái.

Trong khi đó, hiện nay, bưởi da xanh luôn giữ giá bán ổn định, từ 11.000 đến 14.000 đồng một cân ngay tại vườn. Thậm chí bưởi da xanh có hình thức đẹp, “xanh vỏ đỏ lòng”, không hạt còn được bán với giá cao hơn, tới 16.000 đồng một cân.

Trên thực tế, các giải pháp, các sáng kiến kỹ thuật của ông Hai Hoa có hiệu quả ứng dụng với nhiều nhà vườn trong vùng, không chỉ góp phần tăng năng suất cây bưởi da xanh mà còn tạo được giống bưởi da xanh tốt. Đó cũng chính là mong muốn mang nhiều tâm huyết của “nhà nông làm khoa học” đất Bến Tre này.

TRÀ MY – ND, 14/7/2008

Bưởi da xanh không hạt

Ông Lê Văn Hoa, một lão nông tri điền ở ấp Tân Phú, xã Sơn Định, Chợ Lách – Bến Tre) đã kiên trì nghiên cứu tham khảo các tài liệu khoa học trong nước và thông tin trên báo, đài, ông Hai Hoa đã nghĩ ra phương pháp khắc phục hiện tượng mang hạt trên trái bưởi da xanh bằng cách ức chế quá trình thụ phấn chéo khi cây cho trái.

Cách làm này được ông Hai Hoa bắt đầu thử nghiệm vào tháng 11 năm 2006, đến nay đã mang lại kết quả khả quan. Cách thức tiến hành của ông Hai Hoa được mô tả như sau: sử dụng một đoạn dây kẽm chiều dài khoảng một mét uốn cong dạng hình thoi làm khung định vị bên ngoài. Khi cây bưởi da xanh ra hoa, các cánh hoa sắp nở, đặt khung kẽm bao quanh chùm hoa, sau đó, dùng tấm lưới nhựa bao ngoài khung kẽm, tấm lưới này có tác dụng ngăn chặn phấn hoa khuếch tán do gió, đồng thời bảo vệ không cho côn trùng đeo bám, chích hút phấn hoa, gây ra hiện tượng thụ phấn chéo.

Dụng cụ này ông Hai Hoa tự làm, giá thành khoảng 200 đồng mỗi chiếc, có thể sử dụng nhiều năm. Sau hơn một năm thí nghiệm đại trà trên vườn bưởi da xanh của gia đình mình, ông Hai Hoa đã thu được kết quả rất khả quan. Trên cùng một cây bưởi, những chùm hoa được bao lại đều cho trái không mang hạt, trong khi đó, những chùm hoa không được bao, tỷ lệ trái bị mang hạt chiếm đến 60 – 70%.

Bộ lưới bảo vệ ngăn phấn hoang của ông Hai Hoa chỉ gồm một lồng kẽm tựa như cái rọ mõm bò có đường kính 10 – 12 cm, sâu 12 cm, và một miếng lưới nylon, hình vuông 25 – 30 cm và một đoạn dây nylon dài 30 cm. Chọn các chùm nụ để bao, tốt nhất là nụ chưa nở, đang chuyển màu từ xanh nõn chuối sang màu trắng. Dùng rọ chụp nguyên chùm nụ; lấy miếng lưới chụp bên ngoài và dùng dây nylon cột túm bốn góc. Sau từ 3 – 5 ngày, bông bưởi nở và hoàn thành việc tự thụ phấn, khi một số cánh hoa rơi xuống thì gỡ rọ. Tiện tay ông lặt bỏ các nụ chưa nở nhằm tránh thụ phấn chéo và tỉa bỏ các trái dính chùm, thực hiện các công việc phòng, trị nhện hại trái để giữ cho da trái đẹp.

Cùng với kỹ thuật bón phân, tưới nước, lặt lá cành cho bưởi ra bông (ông đã đoạt giải thưởng sáng tạo kỹ thuật với việc chỉnh vị trí ra hoa cho cây). Thương hiệu bưởi da xanh “2H” trái tròn, ruột hồng, không hạt của ông Hai Hoa đã được Cục sở hữu công nghiệp chứng nhận bảo hộ.

Dương Kim – Hội Nông Dân VN, 10/09/2010

Hạn chế hiện tượng hạt hoá trên cây bưởi da xanh

Bưởi da xanh là một trong 4 loại trái cây đặc sản của Bến Tre, có khả năng cạnh tranh với nhiều loại trái ngon ở thị trường trong nước và thế giới. Trái bưởi da xanh có đặc trưng vỏ mỏng, ruột hồng, vị ngọt thanh, đặc biệt là không mang hạt. Tỉnh Bến Tre đang tập trưng thực hiện Dự án phát triển 10.000 ha bưởi da xanh, phục vụ cho tiêu dùng nội địa và xuất khẩu.

Tuy nhiên, tình trạng trái bưởi da xanh mang hạt (còn gọi là hiện tượng hạt hóa) không những đánh mất đặc tính nổi trội mà còn ảnh hưởng đến giá trị thương phẩm của bưởi da xanh. Làm thế nào để khắc phục hiện tượng này đang là nỗi bận tâm của các nhà khoa học và bà con nhà vườn. Bài viết sau đây chuyển đến bạn đọc sáng kiến hạn chế hiện tượng hạt hóa trên cây bưởi da xanh của ông Lê Văn Hoa – còn gọi là ông Hai Hoa ở ấp Tân Phú, xã Sơn Định, huyện Chợ Lách. Do đặc thù của huyện Chợ Lách nói riêng và tỉnh Bến Tre nói chung, diện tích đất vườn tính bình quân trên mỗi hộ dân thường rất thấp, do vậy, nếu vài ba chục hộ liền kề cùng trồng một loại trái cây cũng không tránh được tình trạng nhỏ lẻ; mặt khác, giữa các nông hộ ít khi canh tác một loại cây ăn trái nên tình trạng manh mún, nhỏ lẻ là hiện tượng dễ dàng bắt gặp trong sản xuất trái cây của Bến Tre hiện nay. Qua khảo sát của ngành chức năng cho thấy, cây bưởi da xanh được nông dân trồng xen với các loại cây có múi khác như bưởi năm roi, cam mật, cam sành, quýt, chanh hoặc tắc. Là loại cây có hoa lưỡng tính, quá trình thụ phấn chịu ảnh hưởng bởi các yếu tố thời tiết và côn trùng nên cây dễ dàng bị thụ phấn chéo, dẫn đến hiện tượng trái mang hạt, làm giảm giá trị thương phẩm của trái bưởi da xanh.

Gia đình ông Lê Văn Hoa – còn gọi là ông Hai Hoa ở ấp Tân Phú, xã Sơn Định, huyện Chợ Lách có 5 công đất vườn chuyên canh cây bưởi da xanh. Tuy nhiên, những hộ canh tác liền kề lại trồng các loại cây ăn trái khác như sầu riêng, cam sành, quýt đường, bưởi năm roi thậm chí cả cây chanh không hạt. Điều tất yếu xãy ra đối với vườn bưởi da xanh của ông Hai Hoa là có khoảng 60 – 70% trái bưởi khi chín mang hạt, mặc dù ông Hai Hoa rất kỹ lưỡng trong khâu chọn giống và canh tác. Qua tham khảo các tài liệu khoa học trong nước và thông tin trên báo, đài, ông Hai Hoa đã nghĩ ra phương pháp khắc phục hiện tượng mang hạt trên trái bưởi da xanh bằng cách ức chế quá trình thụ phấn chéo khi cây cho trái. Cách làm này được ông Hai Hoa bắt đầu thử nghiệm vào tháng 11 năm 2006, đến nay đã mang lại kết quả khả quan. Cách thức tiến hành của ông Hai Hoa được mô tả như sau: sử dụng một đoạn dây kẽm chiều dài khoảng một mét uốn cong dạng hình thoi làm khung định vị bên ngoài. Khi cây bưởi da xanh ra hoa, các cánh hoa sắp nở, đặt khung kẽm bao quanh chùm hoa, sau đó, dùng tấm lưới nhựa bao ngoài khung kẽm, tấm lưới này có tác dụng ngăn chặn phấn hoa khuếch tán do gió, đồng thời bảo vệ không cho côn trùng đeo bám, chích hút phấn hoa, gây ra hiện tượng thụ phấn chéo. Dụng cụ này ông Hai Hoa tự làm, giá thành khoảng 200 đồng mỗi chiếc, có thể sử dụng nhiều năm. Sau hơn một năm thí nghiệm đại trà trên vườn bưởi da xanh của gia đình mình, ông Hai Hoa đã thu được kết quả rất khả quan. Trên cùng một cây bưởi, những chùm hoa được bao lại đều cho trái không mang hạt, trong khi đó, những chùm hoa không được bao, tỷ lệ trái bị mang hạt chiếm đến 60 – 70%.

Một số nông dân khác ở xã Sơn Định, huyện Chợ Lách sau khi tham quan và áp dụng giải pháp kỹ thuật này cũng mang lại kết quả tương tự. Cũng với sự mài mò, nghiên cứu, năm 2004, ông Lê Văn Hoa đã thực hiện thành công giải pháp tạo nhánh nhện để tăng hiệu quả trên cây bưởi da xanh, được các nhà khoa học trong nước đánh giá cao, UBND tỉnh Bến Tre và Bộ Nông nghiệp và phát triển Nông thôn tặng Bằng khen Nông dân sáng tạo. Năm 2005, ông Lê Văn Hoa là nông dân duy nhất của Bến Tre được Bộ Nông nghiệp và phát triển Nông thôn cấp bằng công nhận cây giống tốt Quốc gia về cây giống bưởi da xanh. Mới đây, các nhà khoa học thuộc Viện Nghiên cứu Cây ăn quả Miền Nam đến khảo sát vườn bưởi da xanh của ông Lê Văn Hoa có sử dụng khung lưới bao chùm hoa để hạn chế hiện tượng trái mang hạt và công nhận đây là sáng kiến có giá trị thực tiễn. Cơ quan này đã cử cán bộ kỹ thuật tiếp tục theo dõi, đánh giá tính phổ biến của giải pháp nhằm hội thảo, nhân rộng không những trên cây bưởi da xanh mà còn có thể áp dụng cho nhiều loại cây ăn trái khác có cơ chế thụ phấn chéo, góp phần nâng cao giá trị hàng hóa nông sản.

BTTV, 3/4/2008

Kỹ thuật trồng bưởi năm roi roi không hạt, trồng bưởi năm roi cuống xéo 

Để bưởi Năm Roi không có hạt

Bưởi Năm Roi là loại cây ăn đặc sản của huyện Bình Minh (tỉnh Vĩnh Long) đã nổi tiếng từ lâu trên thị trường trong và ngoài tỉnh bởi trái ngon có hương vị ngọt thanh, thịt mềm, tép khô dễ tách và đặc biệt là không hạt. Tuy nhiên, thời gian gần đây phẩm chất bưởi Năm Roi giảm vì trái chín có rất nhiều hạt, từ đó làm cho giá trị của loại trái cây này, ảnh hưởng đến thu nhập của người trồng bưởi.

Theo kết quả nghiên cứu của khoa nông nghiệp và sinh học ứng dụng – Trường đại học Cần Thơ, trái bưởi Năm Roi có hạt là do sự thụ phấn chéo giữa chúng và một số cây có múi khác. Do đó, có thể khắc phục được hiện tượng này bằng cách ngăn chặn sự thụ phấn chéo xảy ra, cụ thể là xây dựng những vùng chuyên canh bưởi Năm Roi (trồng với diện rộng và tập trung).

Về sử dụng hóa chất, gần đây, ở nhiều nước trên thế giới, người ta đã sử dụng chất điều hòa sinh trưởng thực vật để tạo trái không hạt. Tại Thái Lan, khi phun GA3 (Gibberellin) nồng độ 100 ppm lên bưởi Hom Hat Yai làm gia tăng tỷ lệ đậu trái và tạo trái không hạt. Ở Mexico, khi phun CuSO4 (đồng II sulfat) nồng độ 25 ppm trên quýt Tangor Afoure khi hoa nở đã làm giảm số hạt/trái khoảng 55 – 81%, vì CuSO4 là chất có khả năng giết chết hạt phấn, ức chế không cho hạt phấn nảy mầm của những cây trồng xen với loại quýt này. Ở nước ta, những nghiên cứu gần đây trên bưởi Năm Roi cùng cho thấy, khi phun GA3 lên vườn bưởi Năm Roi (có trồng xen với bưởi Lông) vào giai đoạn trước khi hoa nở làm giảm 94% số hạt, trong khi những cây không phun GA3 trái có từ 126 – 127 hạt. Hiện nay, các nhà khoa học Trường đại học Cần Thơ đang nghiên cứu về khả năng ứng dụng của loại hóa chất này để chọn ra thời điểm và nồng độ phun thích hợp, cho hiệu quả cao nhất, nhằm nâng cao chất lượng sản phẩm, tăng thu nhập cho nông dân.

TRUNG HIỆP – Khoa Học Phổ Thông, 27/10/2010

Kinh nghiệm trồng Bưởi Năm roi cuống xéo

Trong những ngày cận Tết Nguyên đán, chúng tôi đến vườn bưởi năm roi của anh Phan Văn Dũng, 51 tuổi, ở Ấp Phú Thành, xã Quới Thành, huyện Châu Thành, Bến Tre, chúng tôi bắt gặp thương lái đang vội vã chuẩn bị cho chuyến hàng cuối cùng trong năm về TP.Hồ Chí Minh. Trên mảnh vườn 0,5 ha của mình, anh cựu chiến binh Nguyễn Thành Phan chỉ trồng cây bưởi năm roi cuống xéo. Năm nay, vườn bưởi nhà anh Dũng đã được 4 năm tuổi. Những trái to treo lủng lẳng, đều đặn và vàng mơ, trông rất bắt mát, đã phần nào lý giải vì sao giống bưởi này bán rất chạy trong những ngày Tết.

Anh Dũng là người gốc ở Quận 6 TP. Hồ Chí Minh. Những ngày trong quân ngũ, theo bước chân rày đây mai đó khắp các miền quê, bắt gặp những vườn cây ăn trái của bà con, anh Dũng rất mê thích và ấp ủ trong lòng. Sau khi trở về đời thường vào năm 1976, anh đã bén duyên với một cô gái ở xứ dừa Bến Tre. Với tấm lòng say mê nông nghiệp, mà sống ở thành phố thì không có đất “dụng võ”, nên vợ chồng khăn gói về quê Bến Tre.

Chân ướt, chân ráo, nhìn miếng vườn tạp của cha mẹ vợ cho, anh Dũng quyết định chuyển đổi cây trồng. Anh lặn lội đi tham quan những nhà vườn đã thành công để học hỏi, và rồi cuối cùng quyết định chọn mua cây bưởi năm roi cuống xéo ở huyện Bình Minh, Vĩnh Long, về trồng. Anh Dũng cho biết: “Giống bưởi này có chất lượng ngon không thua gì bưởi da xanh, nhưng lại có ưu điểm là khi chín có màu vàng trông rất bắt mắt.”

Về cách trồng, đầu tiên đắp mô cao khỏi mặt đất 0,2m, đào hố vuông mỗi cạnh 0,8m, sâu 0,4m, các hố cách đều nhau 3m. Trước khi trồng, chuẩn bị rơm, rác mục, phân chuồng hoai và đất phù sa khô tán nhuyễn trộn lẫn với một ít thuốc sát trùng, sau đó cho tất cả vào hố. Đến đầu mùa mưa, đưa cành chiết vào hố trồng, dùng cây chống đỡ và cột chặt nhánh chiết nhằm giữ cho cây khỏi lung lay, giúp cho rễ non dễ bung bám đất. Sau khi đã trồng nhánh chiết xong, anh Dũng bắt đầu chọn cây chuối cao tàn và rễ ít trồng xen rải thưa trong vườn. Cây chuối sẽ tạo bóng râm che mát cây bưởi lúc còn nhỏ vào mùa nắng. Sang năm thứ 3, cây chuối sẽ được phá bỏ hoàn toàn để cho cây bưởi được thông thoáng, bung tàn.

Về cách chăm sóc, để tránh cho cây bưởi khỏi bị mất nước, cứ 2 hoặc 3 ngày anh Dũng tưới nước 1 lần. Sau đó, anh vô phân theo định kì 4 tháng 1 lần, chủ yếu là phân chuồng hoai và tưới nhữ thêm NPK 20-20-0 theo công thức 1 muỗng canh cho 10 lít nước tưới vào gốc, sáng hôm sau tưới xả. Cũng theo định kỳ như trên, anh Dũng phun thêm phân bón lá giúp cho bưởi phát triển nhanh. Trong thời gian chăm sóc cây bưởi, anh Dũng luôn luôn theo dõi cây để kịp thời phun thuốc trừ sâu, rầy (nếu có sâu vẽ bùa trên lá thì phun thuốc Confidor, còn rầy nhớt xuất hiện trên đọt non thì xịt Actara).

Để trái bưởi chín đúng dịp Tết, theo kinh nghiệm của anh Dũng thì, sau khi thu hoạch trái, tiến hành dọn tỉa cành, bón phân (phân chuồng, phân NPK-AT1) và tưới nước thường xuyên cho cây bắt phân. Sang tháng 2 âm lịch, ngưng tưới nước 1 tháng cho cây xào lá, rồi bón phân NPK-AT2 hơi đậm (mạnh tay), sau đó tiếp tục tưới nước trở lại. Sau 1 tháng, bưởi bắt đầu đâm bông kết trái. Khi trái bằng quả chanh, anh Dũng bón tiếp phân NPK-AT3 để nuôi trái. Theo anh Dũng, khi cây nuôi trái thì không nên rải phân đạm nhiều, vì nhiều phân đạm sẽ làm cho trái mất độ ngọt ăn không ngon. Nên rải kèm với kali. Thời gian bưởi ra trái, trong vườn nên treo rải rác thuốc Vizubon để diệt ruồi vàng (loại ruồi này hút nhựa trái gây ghẻ không bán được).

Năm vừa qua, tuy chưa cho trái rộ, nhưng vườn bưởi của anh Dũng cũng đã cho thu hoạch 1 tấn trái (giá 10.000đ/kg). Chắc chắn trong những năm tiếp theo, anh Dũng sẽ còn thu nhập cao hơn gấp nhiều lần.

Dương Thanh Hải – BTre, 02/03/2007

Chăm sóc cam, quýt, bưởi sau thu hoạch 

Cam, quýt sau thu hoạch cần được chăm sóc, vệ sinh, cắt tỉa, phòng trừ sâu bệnh để cây tiếp tục phát triển và cho mùa bội thu sau.

– Tiến hành làm sạch cỏ dại, sau 25 – 30 ngày thu hoạch cắt tỉa các cành sâu bệnh, cành tược, khô héo, cành tăm hương, mọc không đúng hướng…

– Quét vôi vào gốc cây ngăn sự cư trú của sâu bệnh.

– Phòng trừ sâu bệnh bằng các biện pháp kỹ thuật tổng hợp: bón phân đầy đủ, cân đối, kịp thời, bón đúng kỹ thuật, phun thuốc đúng lúc, đúng cách.

Với một số sâu bệnh hại như: sâu vẽ bùa, đục thân, sâu bướm, sâu nhớt, nhện đỏ, nhện vàng, nhất là bệnh vàng lá greening… phải thường xuyên theo dõi, quan sát phát hiện sớm để kịp thời ngăn chặn. Khi cây đã bị bệnh cần phải đào, đốt hủy, rắc vôi bột vào gốc cây bị hại.

Bón phân phục hồi và tưới nước: Đối với cây từ 3- 4 năm tuổi, bón 1 – 2kg AT1/gốc, cây 5- 6 năm tuổi bón 2- 3kg AT1/gốc, phân hữu cơ bón 20-50kg. Bón ngay sau khi thu hoạch, càng sớm càng tốt. Trước khi bón, đào đất chung quanh gốc tạo thành đường vành khuyên rộng 20-30cm, sâu 30-40cm theo đường chiếu vành tán cây, rải đều phân xuống và lấp đất lại.

– Thời kỳ kiến thiết (1-4 năm): Bón tập trung 1 đợt vào tháng 12 hoặc tháng 1 với lượng phân 20 – 25kg phân hữu cơ + 0,2kg sun phát đạm + 0,5kg super lân + 0,2kg kali sun phát.

– Vào thời kỳ thu quả: Bón 50kg phân chuồng + 1kg đạm + 1,2kg super lân + 0,5kg kali, chia ba lần bón:

+ Sau thu hoạch quả tháng 12 sang tháng 1: 50kg phân hữu cơ + 0,25kg super lân + 0,1kg kali.

+ Bón đón lộc xuân tháng 2 – 3: 0,6kg đạm + 0,6kg super lân + 0,25kg kali.

+ Bón thúc cành thu và nuôi quả tháng 6-7: 0,4kg đạm + 0,35kg super lân + 0,15kg kali.

– Cách bón:

+ Lần 1 (sau khi thu hoạch): bón theo vành mép tán, đào rãnh sâu 20cm, rộng 30cm. Các loại phân trộn đều cho vào rãnh lấp kín đất, tủ rơm giữ ẩm.

+ Bón thúc vào lần 2 và 3: trộn đều các loại phân hóa học rải đều trong vòng tán cây, với đảo sâu 4-5cm vùi đất lấp kín, tủ rơm rác giữ ẩm.

Bón phân xong tưới nước đều đặn, vừa phải cho phân tan để cây hấp thụ từ từ. Chú ý không nên tưới quá nhiều nước cho cây vì nếu thừa nước cây sẽ ra đọt non ảnh hưởng đến việc xử lý ra hoa.

– Cách tỉa cành và vệ sinh vườn : Cắt bỏ những cành già, cành sâu bệnh, cành vượt nằm bên trong tán, cành mọc sà dưới đất và cả những đoạn cành đã mang trái (dài 10-15cm). Cắt ngắn cỏ, chừa cỏ lại che phủ đất (hoặc che phủ bằng rơm rạ). Nếu trồng sát gốc cây thì dọn sạch cỏ, lá cây để mô được khô ráo. Cần tránh phủ sơ dừa sát gốc cây có múi để tránh lây lan bệnh Phytophthora. Các cành lá tỉa bỏ, trái hư, cỏ dại phải thu gom lại chôn lấp hoặc đốt bỏ.

– Nuôi dưỡng và bảo vệ : Định kỳ khoảng 10-15 ngày/lần, phun các chế phẩm HVP theo tỷ lệ: 30-10-10 (15g/8 lít nước) hoặc chế phẩm dưỡng lá (35ml/8 lít nước). Có thể pha chung với thuốc trừ sâu bệnh để phun xịt. Dưới gốc dùng vôi quét gốc, quét cao khoảng 1-1,5 m và rải vôi chung quanh các gốc cây, nhất là những cây bị bệnh. Nếu rễ cây bị tuyến trùng, rệp sáp tấn công có thể dùng Nokapd, Vimoca tưới vào gốc diệt, đồng thời pha thêm bột tốt rễ F.Bo để phục hồi bộ rễ nhanh, giúp cây sinh trưởng sung tốt trở lại.

Xử lý ra hoa

– Bón phân đón ra hoa, tạo mầm hoa: Trước thời điểm cho cây ra hoa 5-6 tuần, bón phân đón ra hoa (khoảng 200g DAP + 50KCL hoặc 400g AT 2/gốc 4-5 tuổi) và phun chế phẩm giúp cây tạo mầm hoa (phun F.Bo: 15g/8 lít, phun hai lần, cách nhau 4-5 ngày) trước khi ngưng tưới một tuần.

– Bắt cây cảm ứng ra hoa: Ngưng tưới và rút nước mương (nếu có) khoảng 2-4 tuần cho đến khi cây vừa “xào lá” (lá hơi héo vào buổi chiều nhưng sáng mai không tươi lại hoàn toàn). Sau đó tưới nước đẫm lại ba ngày liền, ngày tưới hai lần. Ngày thứ tư thì tưới mỗi ngày/lần.

– Phun thuốc thúc ra hoa đồng loạt: Sau khi tưới nước lại 2-3 ngày, bộ lá tươi lại, pha 35ml RA HOA C.A.T + 15g F.Bo/8 lít phun sương đều tán cây và trong thân cây hai lần (5 ngày/lần) thúc ra hoa đồng loạt, sau khi cây ra đọt non tưới hai ngày/lần.

KS MAI XUÂN TRÚC, Nông thôn ngày nay, 1/2004

Bón phân cho cây bưởi

Nếu đất chua cần bón vôi để nâng pH = 5,5 – 6 trước khi trồng.

Cây mới trồng, bón lót 10kg phân chuồng, 0,5kg phân lân, 0,2kg vôi. Lượng phân bón tuỳ thuộc vào tình trạng sinh trưởng của cây:

– Cây 1 – 3 năm tuổi, bón 1 – 3kg NPK (16-16- 8), 0,5 – 1kg super lân.

– Cây 4 – 6 năm tuổi, bón 4 -7kg NPK (16 – 16 -8), 0,5 – 1kg super lân.

– Cây 7 – 9 năm tuổi, bón 8 -15kg NPK (16 -16 -8), 0,5 – 1kg super lân.

Cách bón phân như sau:

– Cây từ 1-3 tuổi nên pha vào nước, tưới định kỳ 1 – 2 lần/tháng.

– Cây từ năm thứ 3 trở đi, bón 4 lần/năm, bón theo tán cây với lượng phân bón cho mỗi gốc:

– Lần 1, sau khi thu hoạch, bón 10kg phân chuồng kèm 1/3 lượng phân NPK.

– Lần 2, trước khi ra hoa 1 tháng, bón 1/3 lượng phân NPK.

– Lần 3, sau khi đậu trái 1 tháng, bón 1/3 lượng phân NPK.

– Lần 4, trước khi thu hoạch 1 – 2 tháng, bón 1 -2kg Kali.

Tăng cường phân bón vào những năm được mùa.

Theo NTNN, 11/2003

Kinh nghiệm bón phân cho bưởi da xanh của anh Lê Văn Xích ở xã Hội Xuân, huyện Cai Lậy, Tiền Giang:

Bón phân cho mô đất trước khi trồng: đất cuốc lên phơi khô trộn đều với 10kg phân hữu cơ hoai gồm phân heo trộn tro trấu, xơ dừa. Chính giữa đỉnh mô móc lỗ sâu 0,2m rải vôi càng long (vôi bột) lót đáy phân lân.

Khoảng hai tháng sau, khi cây châm rễ, bắt đất, tưới phân DAP 18–46–0 ngâm sền sệt, liều dùng 1 muỗng canh pha thùng 10 lít nước, tưới khi lá già.

Khoảng 15 ngày phun phân bón lá 1 lần, chủ yếu là giai đoạn ra đọt và mang lá non.

Khi cây gần một năm tuổi, đào hộc xung quanh chân mô theo hình chữ O, chiều ngang 0,4m, sâu từ 0,3 – 0,4m, lấy đất bỏ ra ngoài, tận dụng cỏ vườn, rơm rác mục, xơ dừa, trấu mục, phân chuồng cho vào đầy hộc, anh lấp đất lại để tạo độ tơi xốp cho cây mọc và phát triển rễ nhanh. Cứ thế mỗi năm đào hộc tiếp nới rộng chu vi mô bưởi ra và cũng cho các loại phân hữu cơ như trên vào hộc rồi lại lấp đất trên mặt, cho đến khi chu vi mô này giáp mô kia thì ngưng.

Khi cây được 3 năm tuổi, trước khi xử lý ra hoa, bón mỗi gốc bưởi 2 kg phân NPK 16–16–8–13 S và 1kg phân hữu cơ vi sinh cho cây sung tàn. Khi bưởi bắt đầu ra chồi non (đọt), phun thêm chế phẩm MKP (0–52–34) cho lá non mau thành thục.

Khi trái bưởi được hai tháng tuổi, nuôi trái bằng cách bón mỗi gốc bưởi 1kg phân NPK 16–16–8–13S, với cây mang nhiều trái phải tăng lượng phân trên.

Khoảng 3 tháng trước ngày thu hoạch, phun phân bón lá grow 3 lá xanh loại 20–30–20 lên trái và lá để bưởi mỏng vỏ ruột nở to, múi bưởi có nhiều nước, đồng thời bón thêm phân bón loại NPK 7 – 7 – 14. Liều dùng 2kg/gốc nhằm tăng phẩm chất, hương vị ngọt ngào và tạo cho da trái có màu xanh mượt mà tươi đẹp.

Ngoài ra để duy trì tuổi thọ cây, từ khi bưởi bắt đầu cho trái, mỗi năm xới gốc bón 2 đợt phân hữu cơ hoai, mỗi đợt 1 bao phân cút hoặc phân gà trộn tro trấu, chủ yếu là sau thu hoạch và lúc đậu trái non. Nếu không có các loại phân trên thì sử dụng phân hữu cơ sinh học liều dùng từ 2 đến 4kg cho mỗi cây tùy theo lớn nhỏ để cây luôn có tán lá xum xuê và cho trái to.

Với cách chăm sóc như trên, cây 5 năm tuổi, mỗi năm mang trung bình từ 50 – 70 trái, cá biệt có cây mang gần 100 trái lớn nhỏ. Trọng lượng trung bình từ 1,5 đến trên dưới 2kg/trái.

Theo NNVN, 3/12/2003

Bón phân cho cam, quýt, bưởi sau khi thu hoạch

Bón phân phục hồi: 

Đối với cây từ 3- 4 năm tuổi, bón 1 – 2kg AT1/gốc, cây 5- 6 năm tuổi bón 2- 3kg AT1/gốc, phân hữu cơ bón 20-50kg. Bón ngay sau khi thu hoạch, càng sớm càng tốt. Trước khi bón, đào đất chung quanh gốc tạo thành đường vành khuyên rộng 20-30cm, sâu 30-40cm theo đường chiếu vành tán cây, rải đều phân xuống và lấp đất lại.

– Thời kỳ kiến thiết (1-4 năm): Bón tập trung 1 đợt vào tháng 12 hoặc tháng 1 với lượng phân 20 – 25kg phân hữu cơ + 0,2kg sun phát đạm + 0,5kg super lân + 0,2kg kali sun phát.

– Vào thời kỳ thu quả: Bón 50kg phân chuồng + 1kg đạm + 1,2kg super lân + 0,5kg kali, chia ba lần bón:

+ Sau thu hoạch quả tháng 12 sang tháng 1: 50kg phân hữu cơ + 0,25kg super lân + 0,1kg kali.

+ Bón đón lộc xuân tháng 2 – 3: 0,6kg đạm + 0,6kg super lân + 0,25kg kali.

+ Bón thúc cành thu và nuôi quả tháng 6-7: 0,4kg đạm + 0,35kg super lân + 0,15kg kali.

– Cách bón:

+ Lần 1 (sau khi thu hoạch): bón theo vành mép tán, đào rãnh sâu 20cm, rộng 30cm. Các loại phân trộn đều cho vào rãnh lấp kín đất, tủ rơm giữ ẩm.

+ Bón thúc vào lần 2 và 3: trộn đều các loại phân hóa học rải đều trong vòng tán cây, với đảo sâu 4-5cm vùi đất lấp kín, tủ rơm rác giữ ẩm.

Bón phân xong tưới nước đều đặn, vừa phải cho phân tan để cây hấp thụ từ từ.

– Bón phân đón ra hoa, tạo mầm hoa: Trước thời điểm cho cây ra hoa 5-6 tuần, bón phân đón ra hoa (khoảng 200g DAP + 50KCL hoặc 400g AT 2/gốc 4-5 tuổi) và phun chế phẩm giúp cây tạo mầm hoa (phun F.Bo: 15g/8 lít, phun hai lần, cách nhau 4-5 ngày) trước khi ngưng tưới một tuần.

NTNN, 1/2004

Diệt sâu hồng không cần bao trái

Diệt sâu hồng trên bưởi da xanh không cần bao trái. Đó là kinh nghiệm của ông Nguyễn Văn Hồng Vân – Tổ trưởng Tổ liên kết sản xuất bưởi da xanh (tổ 1), ở ấp 4 – xã Bình Hòa (Giồng Trôm – Bến Tre).

Ông Hồng Vân vừa thu hoạch bưởi, “Năm vừa qua, gia đình tôi thu nhập từ bưởi da xanh, cam sành, quýt và chanh khoảng 150 triệu đồng. Tôi có 7 công đất. Năm 2013, tôi cho bưởi ra trái rải vụ được 4,5 tấn, cam sành gần 3 tấn, quýt khoảng 0,6 tấn và chanh gần 2 tấn”.

Theo ông Hồng Vân, để thu hoạch được 4,5 tấn bưởi da xanh, ông áp dụng biện pháp xịt nước trực tiếp lên trái bưởi. Cách 2-3 ngày xịt nước với công suất mạnh lên trái bưởi. Biện pháp này do ông nghĩ ra để làm trôi trứng bướm sâu hồng đang bám trên trái bưởi. Nếu cần, nông dân dùng máy bơm rửa xe honda để xịt trực tiếp lên trái bưởi. Nước bắn với lực mạnh sẽ làm trứng sâu hồng trôi hết. Trong vườn bưởi nên nuôi kiến vàng để chúng góp phần diệt trứng của sâu hồng.

Ông Hồng Vân đang áp dụng xịt nước để diệt sâu hồng trên trái bưởi da xanh.

Ở các vườn bưởi trong toàn tỉnh, hiện nay hầu hết nhà vườn phòng tránh sâu hồng bằng cách bao trái. Ông Lê Thanh Hải – Chủ tịch Hội Nông dân xã Bình Hòa nói: “Bao trái thì da trái bưởi không đẹp. Tôi thấy biện pháp xịt nước mà ông Hồng Vân áp dụng để bắn trứng sâu hồng là rất hiệu quả. Nhờ đó mà gần 7 công đất trồng bưởi da xanh của ông Hồng Vân luôn đạt hiệu quả kinh tế cao. Mô hình diệt sâu hồng kiểu này nên nhân rộng ra các vườn bưởi không chỉ ở Giồng Trôm. Ngoài ra, nên kết hợp nuôi gà thả vườn để gà ăn trứng sâu hồng khi bị nước bắn rớt xuống đất”.

HOÀNG VŨ – Báo Đồng Khởi, 18/2/2014

Ruồi – côn trùng mới đang gây hại trên bưởi

Trong những năm gần đây, diện tích trồng bưởi ngày càng mở rộng, nhất là bưởi da xanh, vì đây là loại trái cây có giá trị kinh tế cao.

Tuy nhiên, hiện nay trên các vườn bưởi ở tỉnh Bến Tre đang bị đe dọa bởi một loại dịch hại mới phát triển và gây hại phổ biến trên các đọt bưởi mới ra, làm ảnh hưởng không nhỏ đến sự sinh trưởng và phát triển của cây bưởi, đó là ruồi hại đọt bưởi

Ruồi thuộc bộ Diptera họ Cecidomyiidae, tên tiếng Anh là Gall midge. Ruồi trưởng thành rất nhỏ, màu vàng nâu, dài khoảng 1,5mm. Chúng đẻ trứng trên các đọt bưởi vừa mới nhú ra như búp trà, sau đó nở ra dòi. Trứng rất nhỏ, mắt thường khó có thể nhìn thấy. Trứng nở trong vòng 1-2 ngày. Ấu trùng dạng dòi, mới nở màu trắng, tuổi lớn ngã màu vàng, dài khoảng 1,9mm. Chúng sống trong các đọt non chưa mở ra. Ấu trùng sống khoảng 8-12 ngày. Ấu trùng sau khi đẫy sức bún mình xuống đất hóa nhộng. Nhộng có màu vàng sáng khi mới và chuyển màu vàng đen khi sắp thành ruồi.

Đây là loại côn trùng mới xuất hiện trong thời gian gần đây, phá hại rất nhiều vườn bưởi, gây thiệt hại khá nặng. Triệu chứng để nhận biết sự xuất hiện của côn trùng này là những lá non bị nâu đen và rụng, chỉ còn trơ lại cọng đọt. Tuy nhiên, nếu nông dân phát hiện giai đoạn này thì quá trễ mà phải quan sát khi đọt vừa mới nhú ra khoảng 1-2cm, dùng tăm vạch lá non sẽ thấy dòi sinh sống trong đó với mật số rất cao.

Ruồi thuộc loài đa ký chủ ký sinh trên nhiều loại cây trồng.

Biện pháp phòng trừ:

Đây là loại côn trùng mới phát triển trong thời gian gần đây nên những nghiên cứu cũng như kinh nghiệm phòng trừ chưa nhiều, song bước đầu có những khuyến cáo như sau:

+ Ruồi gây hại ở giai đoạn đọt non mới phát triển, vì thế nên phun thuốc vào lúc lá non chưa mở, mới có sự hiện diện của chúng.

+ Cần vệ sinh vườn cho thông thoáng.

+ Dùng bẫy màu vàng để bắt ruồi trưởng thành.

+ Phủ màng bạc nylon ở gốc để ngăn cản sự hóa nhộng của ruồi.

+ Có thể phun dầu khoáng SK Enspray 99 ngay lúc ra đọt non.

+ Một số thuốc hóa học có hiệu quả như Map Jono 700WP + Map Green 6AS ( liều lượng 1gr + 8ml / bình 8 lít ) ; Map Winner 5 WG + Map Green 6AS ( liều lượng 2gr + 8ml / bình 8 lít ), Confidor 100SL liều lượng 6ml / bình 8 lít.

Chú ý: Ruồi rất mau tái nhiễm trở lại khi cây có đọt non mới, do đó phải theo dõi thường xuyên khi đọt non ra để xử lý.

KS Nguyễn Thị Nguyệt – Đồng Khởi, 14/5/2010

Cách phòng trừ sâu đục trái bưởi – Giải pháp để bưởi không bị sâu đục trái

Tiêu hủy sâu đục trái bưởi bằng nước vôi

Hiện tượng sâu đục trái bưởi đã làm đau đầu nhiều hộ nông dân trồng bưởi da xanh. Sâu tấn công gây hại làm cho trái rụng hàng loạt ảnh hưởng nghiêm trọng đến năng suất, sản lượng bưởi.

Để xử lý, nhà vườn sử dụng nhiều biện pháp bước đầu có hiệu quả như: đào hố chôn trái bưởi bị sâu đục, bỏ xuống mương nước, bỏ vào túi ni-lon phơi nắng. Các giải pháp này tuy có hiệu quả nhưng không triệt để bởi khi đào hố chôn sẽ tốn công, sâu non có thể chui lên đất hóa nhộng; còn bỏ xuống mương thì một số sâu trôi vào bờ, cũng sẽ bò lên tìm đất hóa nhộng để tiếp tục hoàn thành dòng đời của mình; cho vào túi ni-lon phơi nắng thì một số sâu đã cắn túi ni-lon chui ra ngoài, và túi ni-lon sau khi sử dụng rất khó phân hủy, dễ gây ô nhiễm môi trường.

Để giải quyết bức xúc này, KS. Nguyễn Thị Nguyệt – Chi cục Bảo vệ thực vật Bến Tre đã có giải pháp hiệu quả với cách tiêu hủy sâu bằng nước vôi. Theo bà Nguyệt, sử dụng vôi bột, 4 thùng chứa nước, cách làm như sau: cho bưởi bị sâu vào nước vôi với 3 nồng độ khác nhau: 1/50, 1/80, 1/100 và đối chứng (nước lã). Mỗi nghiệm thức cho vào 6 trái bưởi bị sâu. Bố trí thí nghiệm theo thể thức hoàn toàn ngẫu nhiên với 4 nghiệm thức, 3 lần lặp lại. Tiếp tục theo dõi tỷ lệ sâu chết theo từng giai đoạn 1, 2, 3 ngày sau khi xử lý. Kết quả cho thấy, đã khắc phục được nhược điểm của các phương pháp cũ, hiệu quả cao hơn. Nhà vườn có thể dùng một dụng cụ đựng nước như thùng nhựa, lu để cố định trong vườn rồi pha vôi vào nước với tỷ lệ 1kg vôi pha 100 lít nước và xử lý 100 trái bưởi. Sau đó, thu gom những trái bưởi bị sâu hại trong vườn cho vào lu nước vôi đã pha sẵn. Khoảng 24 giờ sau, sâu trong trái bưởi tự động chui ra ngoài hoặc số còn lại trong trái cũng chết. Phần nước vôi sau khi không sử dụng sẽ tưới trong vườn để cung cấp canxi cho cây.

Giải pháp này có thể áp dụng cho tất cả các vườn cây có múi bị sâu đục trái gây hại. Cách này rất dễ làm, ít tốn kém và hiệu quả cao, khắc phục những hạn chế của các giải pháp trước đây; được nông dân đồng thuận cao và đã ứng dụng trong sản xuất từ tháng 5-2013. Ngoài ra, vật liệu phế thải không làm ảnh hưởng môi trường và còn tận dụng bón lại cho cây, cung cấp chất canxi là một trong những nguyên tố trung lượng giúp cây phát triển. Đây là một giải pháp được tác giả trình bày trong hội thảo khoa học chuyên đề “Quản lý sâu đục trái trên cây có múi”, do Trường Đại học Cần Thơ tổ chức năm 2013 và được các nhà khoa học trong ngành đánh giá cao. Đây là giải pháp hoàn toàn mới lần đầu tiên thực hiện ở đồng bằng sông Cửu Long, mang lại hiệu quả cao, góp phần đáng kể trong quản lý sâu bệnh.

SKH – Báo Đồng Khởi, 6/3/2014

Một số đặc điểm về sâu đục trái bưởi và biện pháp quản lý

Trong Hội thảo khoa học với chuyên đề “Nâng cao năng lực quản lý sâu đục trái bưởi da xanh” trong Ngày hội Cây – trái ngon năm 2013 tại huyện Chợ Lách, Tiến sĩ Nguyễn Văn Huỳnh, Trường Đại học Cần Thơ đã có tham luận ”Một số đặc điểm về sinh học và sinh thái của sâu đục trái bưởi và biện pháp quản lý trước mắt” như sau:

Tên loài và khả năng gây hại

Tình hình sâu đục trái bưởi được phát hiện trên địa bàn dọc tuyến sông Hậu vào cuối năm 2011, cụ thể là ở hai huyện liền kề nhau là Châu Thành (Hậu Giang) và Kế Sách (Sóc Trăng). Khác với loại sâu đục vỏ trái (Prays citri) thường tạo u ngoài vỏ làm mất giá trị thương phẩm, loài này đục luôn vào trong ruột trái, từ non cho tới trái đã chín, nên gây thiệt hại rất lớn về năng suất lẫn thương phẩm. Ngoài trái bưởi, chúng cũng gây hại cho trái cam, chanh và cả quít. Loài này đã xuất hiện và gây hại từ lâu ở Indonesia, Malaysia mà chúng tôi đã tham khảo trong sách Côn trùng gây hại cây trồng chính (NXB Nông nghiệp, 2011) dưới tên khoa học là Citripestis sagittiferella Moore, thuộc họ phụ Phycitinae của họ Pyralidae, bộ Lepidoptera (bộ Cánh vảy).

Một số đặc điểm hình thái, sinh học và sinh thái quan trọng

Sâu đẻ trứng thành chùm 4-5 cái, tròn dẹp, ở bên ngoài vỏ của nửa phần dưới trái, thường là trái non nhưng cũng ngay cả trái già khi mật số của chúng cao. Thời gian để trứng nở khoảng 4-5 ngày. Ấu trùng (sâu) nở ra vào buổi sáng, đục ngay vỏ trái để chui vào bên trong, ăn vỏ rồi đục luôn vào ăn trong thịt trái. Sâu còn non có màu trắng đầu đen, lớn dần sẽ chuyển sang màu nâu hồng, dài đến 15mm, rất lanh lẹ và thường sống tập thể bên trong ruột của trái. Ấu trùng có 4 ngày tuổi và thời gian phát triển bên trong trái khoảng 2 tuần trở lại. Khi lớn đủ sâu đục ra ngoài rồi rơi xuống đất, nhả tơ tạo kén để làm nhộng trong đất và nở ra thành bướm. Bướm có màu nâu đậm, hẹp và dài do cánh xếp dọc thân mình, dài khoảng 10-12mm, khi đậu đầu hơi nhô cao và có 2 râu sờ cong lên trước mũi. Bướm không sống lâu, độ 1 tuần lễ và đẻ trứng trên mặt vỏ trái vào ban đêm. Bướm cái có thể đẻ hàng trăm trứng thành chùm trên nhiều trái trong vườn. Thời gian hoạt động của bướm mạnh nhất là vào đầu đêm, từ 6-9 giờ tối.

Đề xuất biện pháp phòng trừ trước mắt và hướng quản lý bền vững

Trước mắt, để giảm thiệt hại và hạn chế sự lây lan, bà con nông dân cần theo dõi sự gia tăng mật số và lây lan trên bưởi và các loại cây có múi khác để có thông tin kịp thời. Giới hạn khả năng gây hại bằng cách thu nhặt trái rụng do bị sâu đục và chôn sâu để diệt sâu còn ở bên trong, vì khi đủ lớn sâu sẽ chui ra ngoài làm nhộng trong đất. Xử lý thuốc một cách an toàn các trái bị đục, tỉa trái và bao lại. Nên dùng loại thuốc chuyên trị đối với sâu và ít độc đối với thiên địch và môi trường. Nên tỉa cành và tỉa trái để cho ra hoa đồng loạt, tránh để trái “tầm loang” hoặc xen canh với các loại cây có múi khác có trái không cùng mùa. Nuôi giữ kiến vàng trong vườn rất có lợi vì loài kiến này sẽ ăn trứng, sâu và quấy rối sự đẻ trứng của bướm (nhưng phải chú ý diệt kiến hôi vì chúng thường tấn công kiến vàng để tranh giành lãnh thổ).  

TS. Nguyễn Văn Huỳnh (Trường Đại học Cần Thơ), Báo Đồng Khởi, 25/6/2013

Cách phòng trừ sâu đục trái bưởi

Ngày 22/3/2013, Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tổ chức buổi hội thảo chuyên đề “Quản lý sâu đục trái bưởi” có các nhà khoa học Trường Đại học Cần Thơ, Trung tâm Bảo vệ thực vật phía Nam, Viện Nghiên cứu Cây ăn quả miền Nam tham dự. Buổi hội thảo đã có nhiều thông tin và rút ra kết luận tạm thời về cách quản lý, phòng trừ sâu đục trái bưởi.

Sâu đục trái bưởi có tên khoa học Citripestis sagittiferella, họ Pyralidae, bộ Lepidoptera, đã có mặt tại Thái Lan, Malaysia, Singapore, Indonesia, Brunei, Việt Nam… Ở Campuchia, loài này nằm trong danh sách kiểm dịch nhưng chưa chắc quản lý được. Ở Việt Nam đã có từ Khánh Hòa, Bình Phước và khắp các vùng cây có múi ở ĐBSCL.

Loài sâu này tấn công bưởi, cam sành, chanh, quýt hồng, gây hại nặng nhất trên bưởi, trong đó nặng nhất là bưởi da xanh và bưởi năm roi.

Loài sâu này lây lan nhờ bướm bay mạnh. Ngoài ra, vận chuyển trái nhiễm sâu, trái mang trứng từ vùng này sang vùng khác cũng sẽ lây lan rộng.

Đặc điểm sinh học của sâu đục trái bưởi

Con bướm sau khi vũ hóa 2-3 ngày thì bắt cặp và đẻ trứng vào ban đêm, trên nửa phần dưới của trái bưởi khi trái từ 2-5cm, 15-20 ngày sau khi đậu trái cho đến cả những trái sắp thu hoạch. Ban ngày, bướm thường nằm yên trong tán lá. Bướm có thể sống đến 6 ngày và một con cái đẻ khoảng 30 trứng.

Trứng nở ra ở trên bề mặt vỏ trái, sau 5-6 ngày trứng dính trên vỏ bưởi và nở; sau khi nở 1-2 giờ thì sâu non đục thẳng, nhanh chóng chui vào bên trong vỏ trái để gây hại, đây là giai đoạn rất quan trọng cần được xác định trước đó để phun xịt kịp thời và hiệu quả; nếu sau đó rất khó trị do sâu đã chui vào bên trong trái, ăn vỏ, ăn phần xốp và ăn hột của trái, sau đó sâu lớn dần, ít chịu ảnh hưởng của thuốc.

Thường thì trên cùng một trái có một hay nhiều hang do chúng đục khoét, mỗi hang một con sâu non chui vào tấn công. Chúng tuôn ra ngoài miệng hang các chất nhầy nên rất dễ phát hiện. Khi trái bị tấn công thì sau một thời gian bị rụng.

Qua 4 lần lột xác cư trú, phá hại trong ruột trái bưởi khoảng 2 tuần, sâu dài khoảng 20mm thì chui ra khỏi vết đục và rơi ngay xuống đất để hóa nhộng trong đất, thời gian thành nhộng là 9 đến 12 ngày, sau đó quay lại trở thành con bướm.

Các biện pháp phòng trừ trước mắt

1. Biện pháp bao trái 

Do cây bưởi có nhiều đợt ra trái khác nhau, sử dụng thuốc hóa học nhiều lần sẽ ảnh hưởng đến môi trường, an toàn vệ sinh thực phẩm, sử dụng ít lần thì cơ hội của trứng vẫn có thể nở ra sâu và chui vào bên trong trái không kiểm soát được. Vì thế, nếu sử dụng thuốc hóa học thì nên dùng nhóm cúc tổng hợp như Alpha-Cypermethrin, Deltamethrin với dầu khoáng DC Tron Plus để tăng tính hiệu quả và hạn chế sự kháng thuốc của sâu. Sau khi phun xịt thì bao ngay trái lại. Bao trái là hữu hiệu và an toàn nhất hiện nay.

2. Biện pháp canh tác

Thường xuyên thu gom, hái tất cả các trái bị sâu đục, sau đó chặt nhỏ bỏ vào túi nhựa, buộc kín, đem chôn xuống hố sâu hoặc đem phơi nắng 4-5 giờ để diệt sâu còn ở bên trong trái.

Khi trái khoảng 2-3 tuần tuổi, bằng cái ly nhỏ nên pha thuốc vào bình nhỏ xịt trực tiếp vào trái rồi bao ngay trái bằng loại bao thích hợp. Nếu trái bưởi ở trên cao, hoặc xa ngoài mương thì dùng bình xịt có cần dài điều chỉnh tia nhỏ xịt thuốc vào trái, sau đó dùng cây bao tráo bằng Inox hay bằng cây trúc máng túi vào đưa lên để bao trái lại.

Nuôi dưỡng và bảo vệ đàn kiến vàng bởi vì chúng sẽ ăn trứng, sâu và tấn công bướm, rất có lợi.

3. Áp dụng tổng hợp nhiều biện pháp

Dùng thuốc Alpha-Cypermethrin và Deltamethrin có pha dầu khoáng DC Tron Plus hoặc từng loại riêng lẻ có pha dầu khoáng DC Tron Plus để phun xịt; luân phiên dùng loại nầy, lần sau loại thuốc kia để sâu, bướm không kháng thuốc.

Đồng thời sau đó bao trái lại. Quan sát chung quanh dưới gốc thu gom và hái những trái bị sâu ăn, bổ nhỏ cho vào túi nhựa buộc kín phơi nắng ít nhất 4-5 giờ đem chôn sâu.

Làm cỏ, dọn sạch rác mục dưới gốc cho sâu không nơi làm nhộng.

Tưới phun nước đẫm trên cây vào buổi chiều mát để hạn chế bướm đẻ trứng và nước ngập vườn để diệt nhộng dưới đất. Vì lúc bướm đẻ thích nơi khô ráo, khoảng 5-7 giờ chiều tối. 

Về lâu dài, các nhà khoa học cùng nông dân cần tìm kiếm, phát hiện những phương pháp mới phòng trừ sâu đục trái bưởi hữu hiệu nhất.

  • Nghiên cứu sử dụng pheromone hấp dẫn bướm tập trung để diệt.
  • Nghiên cứu sử dụng chất xua đuổi, thuốc thảo mộc, ong, nhện, mối bắt ăn mồi.
  • Tìm kiếm các loài ký sinh có khả năng ký sinh trên các giai đoạn chuyển hóa của sâu đục trái bưởi.

Đỗ Văn Công – Sở NN và PTNT, Báo Bến Tre, 27/03/2013

Giải pháp để bưởi không bị sâu đục trái

Nhiều nhà vườn trồng bưởi đã phải “đau đầu” vì sâu đục trái. Khi sâu đục trái làm cho trái non phát triển chậm và bị rụng sớm, khi trái trưởng thành dễ bị thối do bội nhiễm và cũng có thể sẽ bị rụng sớm. Những trái chưa rụng phần thịt bị hư hại, chất lượng kém, không thể tiêu thụ, gây nhiều thiệt hại cho các chủ vườn.

KẺ “PHÁ HOẠI” NGUY HIỂM

Thạc sĩ Mai Văn Trị, Trung tâm nghiên cứu cây ăn quả miền Đông Nam bộ cho biết, sâu đục trái bưởi có tên khoa học là Citripestis sagittiferelle Moore. Khi sâu đục trái, vết đục của sâu còn tạo điều kiện cho vi sinh xâm nhập và gây bội nhiễm làm trái bị thối và rụng sớm. Sâu non đục vào vỏ trái chui sâu vào phần thịt tạo thành những đường hầm, lỗ đục của sâu thường kèm với phân sâu đùn ra ngoài và có thể thấy nhựa trái tiết ra theo vết đục.

Sâu đục trái trưởng thành ở dạng ngài, khoảng 9-12mm, màu nâu xám với cánh trước có màu nâu vàng đến nâu xám, cánh sau trong suốt. Trứng được đẻ thành chùm ở mặt dưới hoặc các bộ phận khác quanh vị trí trái. Trứng có thể được đẻ khi cây bắt đầu có hoa. Sau khi trứng nở, sâu non đục đường hầm vào vỏ trái, thậm chí vào sâu bên trong phần thịt trái. Cuối giai đoạn phát triển, sâu nhả tơ thả mình xuống đất và hóa nhộng trong đất.

Sâu đục trái lây lan khoảng cách xa qua sự di chuyển của trái có sâu hay sự di chuyển của đất chứa nhộng. Ngoài ra khi gió mạnh cũng là “trợ thủ đắc lực” giúp cho ngài sâu đục trái phát tán xa qua các vườn bưởi gần nhau. Đây chính là nguyên nhân làm cho các vườn bưởi tiếp giáp nhau có khả năng bị lây nhiễm sâu đục trái cao.

GIẢI PHÁP PHÒNG CHỐNG

Giải pháp thông dụng và hiệu quả để phòng chống sâu đục trái là bao trái. Theo thạc sĩ Mai Văn Trị, bưởi có số quả trên cây không nhiều nên biện pháp này dễ áp dụng. Nên tiến hành bao trái khi hoa bưởi bắt đầu nở kết hợp với việc tỉa thưa hoa hoặc muộn nhất là khi trái vừa hình thành. Nếu bao trái muộn, sau khi bao trái xong nên tiến hành một đợt phun thuốc hóa học để diệt số lượng sâu xuất hiện trước khi bao trái. Nên dùng bao chuyên dụng hay dùng lưới có lỗ nhỏ để bao trái.

Cũng có thể sử dụng biện pháp thuốc hóa học để diệt sâu. Một số nhà vườn đã sử dụng Virtako 40WG (50-75g/ha, lượng nước 400-600 lít). Hoặc sử dụng Fipronil 80WG (40g/ha, lượng nước phun 500 lít/ha). Phun thuốc trên tán, tập trung vào các khu vực có hoa và trái. Do sâu non mới nở và lúc sâu chưa đục vào trong trái dễ bị diệt bởi thuốc hơn, do vậy khi phun thuốc không đúng thời điểm khi sâu đã trưởng thành chui sâu vào trái hiệu quả sử dụng thuốc diệt sâu sẽ thấp hơn. Ngoài ra khi sâu chui vào trái chất lượng thương phẩm của trái sẽ giảm nhiều.

Một giải pháp mang tính cộng đồng đó là tránh việc di chuyển trái bị nhiễm sâu, hay đất có chứa nhộng sâu đục trái. Cần ngăn ngừa sự lây lan giữa các vùng trồng thông qua kiểm soát sự di chuyển của trái cây có múi, của đất trồng từ vùng bị nhiễm. Những vùng đã bị nhiễm sâu nên tỉa và tiêu hủy trái bị nhiễm sâu bằng cách thu gom và tiêu hủy những trái bị sâu đục rụng trên đất.

TRẦN ÂN PHONG – Báo BR-VT, 10/8/2012

Nhện hại cây bưởi và hiện tượng da lu, da cám trên quả bưởi

Hiện tượng da lu, da cám trên trái bưởi long nói riêng và trên các loại trái thuộc họ cam quýt thực chất là do loài nhện gây ra. Triệu chứng do nhện hại gây nên hay bị nhầm lẫn với một số loại bệnh khác như bệnh sẹo hay còn gọi là bệnh ghẻ nhám do nấm Elsinoe fawcettii gây ra do loài côn trùng này có kích thước rất nhỏ mắt thường khó phát hiện nên ít được chú ý. Chỉ tính riêng trên các cây họ cam quýt (Citrus) các nhà khoa học đã bắt gặp tới 5 loài nhện hại với các đặc điểm và mức độ hại khác nhau, đó là:

Nhện đỏ (Panonychus citri)

Nhện đỏ tươi (Bveripalpus sp)

Nhện rám vàng (Phylocoptruta oleivora)

Nhện trắng (Polyphagotarsonemus latus)

Nhện sọc trắng (Calacarus citrifolli).

Trong số 5 loài nói trên thì có tới 3 loài thường gặp và gây hại nặng hơn cả là: Nhện đỏ, nhện rám vàng và nhện trắng.

Nhện đỏ: Cơ thể của nhện đỏ có hình bầu dục, trông như con mạt gà, dài khoảng 0,3-0,4mm. Nhện trưởng thành có 8 chân, màu nâu đỏ, không có cánh, bò nhanh. Cả nhện trưởng thành và ấu trùng chủ yếu sống tập trung ở mặt dưới phiến lá của những búp lá non cho đến khi lá trở thành bánh tẻ, trên bề mặt nụ hoa, cuống đài hoa và trên vỏ trái non… Triệu chứng điển hình là sự chích hút của nhện vào các bộ phận non của cây (lá, chồi, vỏ trái non) tạo nên các vết châm màu trắng bạc xung quanh (với lá) hoặc các vết thâm đen, nổi xù xì do tinh dầu trên vỏ quả non bị vỡ túi tinh dầu và bị ô xy hóa. Ở mật độ cao, bị chích hút nhiều, toàn bộ lá sẽ chuyển sang màu trắng bạc do lá bị mất hết diệp lục, lá nhỏ, rụng sớm, cây còi cọc, kém phát triển; quả non không lớn được, méo mó, tạo thành các vết sần sùi màu nâu xám và thô nhám như có phủ một lớp cám bên ngoài (nhiều nơi gọi là bệnh da cám) và dễ bị rụng sớm. Nhện đỏ thường gây hại nhiều nhất là thời kỳ mùa khô, những nơi thường bị hạn, ít được tưới.

Nhện trắng: Gây hại chủ yếu trên quả làm cho quả không lớn được, mã quả xấu, làm giảm giá trị thương phẩm. Trên các quả non có đường kính dưới 1 cm nhện trắng gây hại để lại các vết rám màu đen hoặc màu đồng nâu bóng không bình thường (nhiều nơi gọi là hiện tượng da lu). Trên những vườn cam, bưởi già tỉ lệ quả bị rám cao hơn so với các vườn mới bước vào thu hoạch. Trong một cây, mật độ nhện trắng trong tán luôn cao hơn ngoài tán; mật độ nhện trắng ở tán cây phía Bắc và phía Nam thường cao hơn ở phía Đông và phía Tây. Nhìn chung, nhện trắng ưa ánh sáng tán xạ hơn ánh sáng trực xạ.

Nhện rám vàng: Loài này có kích thước nhỏ hơn 2 loài nhện đỏ và nhện trắng nên mắt thường khó nhìn thấy. Nhện rám vàng thường chỉ tập trung tấn công trên các quả non họ cam quýt , đặc biệt là loài bưởi đơn như bưởi da xanh, bưởi long, bưởi Năm Roi, bưởi Phúc Trạch, bưởi Đoan Hùng… Triệu chứng điển hình trên vỏ quả bưởi bị hại là chúng tạo thành các vệt hoặc toàn bộ vỏ quả có màu trắng, quả bị dị dạng, khô nước không ăn được. Nếu bị gây hại nặng quả non sẽ bị rụng sớm. Cũng như nhện trắng, nhện rám vàng thường tấn công ở các vườn cam, bưởi già, kém được chăm sóc.

Biện pháp phòng trị: Cần chú ý theo dõi vườn cây để có những biện pháp phòng trị tổng hợp như: Trồng đúng mật độ, không nên trồng dày làm vườn cây thiếu ánh sáng tạo điều kiện cho các loài nhện sinh sôi nẩy nở và gây hại. Thường xuyên làm sạch cỏ, phát quang bờ lô, cắt tỉa, tạo tán thông thoáng, bón phân đầy đủ và cân đối NPK và phun thêm các chất trung, vi lượng nhằm giúp bộ lá phát triển tốt, cây khỏe mạnh thì hạn chế được sự gây hại của nhện. Trong trường hợp phát hiện thấy mật độ thấp không nên phun thuốc theo định kỳ vừa gây nhờn thuốc, vừa diệt hết các thiên địch có ích có tác dụng diệt nhện non và nhện trưởng thành. Chỉ nên phun thuốc khi mật độ đang tăng cao, có khả năng gây hại lớn và khả năng phát dịch vào lúc cây đang ra lộc non, quả vừa đậu và đang lớn thì hiệu quả diệt nhện mới cao. Có thể dùng các loại thuốc như Ortus 5SC, Danitol 10EC, Selecron 500EC/ND… pha nồng độ 0,1% (pha 10cc/bình 8-10 lít), phun kỹ cả 2 mặt tán lá, đặc biệt là phía dưới, phía trong tán và trên mặt quả non. Kinh nghiệm nhiều nơi nên dùng thuốc Ortus 5SC của Nhật Bản vì có hiệu lực cao và kéo dài với tất cả các pha phát triển của nhện hại, ít độc đối với ký sinh và thiên địch, an toàn với người

NNVN  31/12/2004

Các tin có liên quan