Giảm tổn thất sau thu hoạch hải sản là một yếu tố then chốt giúp nâng cao hiệu quả kinh tế cho ngành khai thác biển. Việc áp dụng các giải pháp kỹ thuật tiên tiến, đặc biệt là hệ thống làm lạnh, đã chứng minh hiệu quả vượt trội so với phương pháp bảo quản truyền thống.
1. Tổng quan về hệ thống lạnh thấm
Hệ thống lạnh thấm là một công nghệ làm lạnh được thiết kế chuyên biệt để bảo quản hải sản trên tàu cá. Nguyên lý hoạt động của hệ thống này là duy trì nhiệt độ thấp ổn định trong hầm chứa, giúp kéo dài thời gian bảo quản và giữ nguyên chất lượng sản phẩm.
- Cấu tạo: Hệ thống bao gồm một máy nén lạnh có công suất lớn (ví dụ: 20 mã lực), được dẫn động trực tiếp từ máy chính hoặc máy đèn của tàu. Dòng khí lạnh được truyền qua hệ thống ống trao đổi nhiệt lắp đặt xung quanh thân và đáy của hầm tàu.
- Nguyên lý hoạt động: Hệ thống này tạo ra một môi trường có nhiệt độ thấp ổn định, duy trì ở khoảng 0-4°C. Nhiệt độ này giúp nước đá không bị tan chảy, từ đó giữ cho hải sản luôn tươi ngon.
- Hiệu quả bảo quản:
- Giảm tỉ lệ hao hụt: Tỉ lệ hao hụt hải sản giảm đáng kể, gần như không còn (từ 10-15% xuống gần 0%).
- Nâng cao chất lượng: Cá giữ được độ tươi nguyên như mới đánh bắt, không bị vỡ ruột. Mực không bị đỏ và tróc da. Điều này giúp hải sản giữ nguyên giá trị khi bán ra thị trường.
- Kéo dài thời gian bảo quản: Hải sản có thể được bảo quản tươi lâu hơn, lên tới khoảng 1 tháng 10 ngày, cho phép tàu cá hoạt động dài ngày trên biển, tăng năng suất khai thác.
2. Lợi ích kinh tế và vận hành
Việc lắp đặt hệ thống lạnh thấm không chỉ mang lại lợi ích về chất lượng sản phẩm mà còn có hiệu quả kinh tế rõ rệt.
- Tiết kiệm chi phí:
- Giảm lượng nước đá: Lượng nước đá tiêu thụ giảm đáng kể, có thể tới hơn 50% so với phương pháp truyền thống. Ví dụ: từ 2.500 cây đá mỗi chuyến biển xuống còn 1.200-1.300 cây.
- Tiết kiệm nhiên liệu: Giảm lượng nước đá đồng nghĩa với việc giảm trọng tải, từ đó tiết kiệm chi phí nhiên liệu vận chuyển nước đá ra khơi.
- Chi phí đầu tư và thu hồi vốn:
- Chi phí lắp đặt hệ thống dao động tùy theo công suất tàu (ví dụ: khoảng 400 triệu đồng cho tàu 800-1.200 CV).
- Với những lợi ích mang lại, chi phí này có thể được thu hồi chỉ sau một vài chuyến biển.
3. Hướng dẫn và bảo trì kỹ thuật
Để hệ thống lạnh thấm hoạt động hiệu quả, việc chuyển giao và hướng dẫn kỹ thuật là vô cùng quan trọng.
- Vận hành: Cần có nhân viên kỹ thuật trực tiếp hướng dẫn cách vận hành hệ thống cho tài công tàu.
- Bảo trì: Hệ thống thường được bảo hành một năm và có tuổi thọ trung bình khoảng ba năm. Việc bảo trì định kỳ là cần thiết để đảm bảo hiệu suất hoạt động.
- Lắp đặt: Việc lắp đặt hệ thống khá đơn giản, không chiếm nhiều không gian trên tàu và không yêu cầu thay đổi kết cấu hiện có, giúp dễ dàng tích hợp vào các tàu cá đang hoạt động.
Viet PT, 9/2025
