Thời gian qua, dịch tả lợn châu Phi tái bùng phát với nhiều diễn biến phức tạp, gây thiệt hại lớn cho người chăn nuôi ở các xã khu vực phía Bắc. Trước tình hình đó, nhiều hộ dân đã chủ động chuyển đổi sang mô hình chăn nuôi phù hợp, bước đầu thu được hiệu quả kinh tế khả quan.
Trước đây, gia đình ông Ngô Đức Mạnh ở xã Thanh Thịnh (Thái Nguyên) phát triển kinh tế từ chăn nuôi lợn. Tuy nhiên, khi dịch tả lợn châu Phi bùng phát, toàn bộ đàn lợn của gia đình bị tiêu hủy, thiệt hại khá lớn. Dịch bệnh kéo dài, không thể tái đàn, ông Mạnh đã tận dụng diện tích vườn đồi rộng để xây dựng mô hình trang trại chăn nuôi gà thịt.
Trang trại nuôi gà của gia đình ông Ngô Đức Mạnh, xã Thanh Thịnh.
Khác với cách nuôi gà truyền thống của nhiều hộ trong thôn, ông Mạnh đã đầu tư hệ thống chuồng trại quy mô, áp dụng kỹ thuật theo dõi và giám sát đàn gà. Trang trại hiện có 4 khu chuồng, mỗi khu nuôi khoảng 2.000 con, được trang bị quạt mát và hệ thống sưởi ấm.
Được cán bộ thú y xã hướng dẫn, ông thực hiện nghiêm quy trình an toàn sinh học từ khâu chọn giống, tiêm phòng đến chế độ thức ăn theo từng giai đoạn phát triển. Nhờ vậy, đàn gà sinh trưởng tốt, ít dịch bệnh, thịt thơm ngon, được thị trường Hà Nội ưa chuộng. Mỗi năm, gia đình ông xuất chuồng khoảng 20.000 con, thu lãi gần 300 triệu đồng.
Ông Mạnh cho biết: So với nuôi lợn trước đây, mô hình gà đồi vừa mang lại hiệu quả kinh tế rõ rệt, vừa giảm rủi ro dịch bệnh, đem lại nguồn thu ổn định. Tôi mong muốn phát triển liên kết để xây dựng thương hiệu gà đồi Thanh Thịnh, tạo hướng đi bền vững cho bà con trong xã.
Không chỉ gia đình ông Mạnh, nhiều hộ dân ở các xã vùng cao cũng đang tìm hướng đi mới trong chăn nuôi để nâng cao thu nhập.
Sinh sống ở thôn vùng cao, đất sản xuất ít, bà Hoàng Thị Bảy, xã Tân Kỳ, đã chuyển sang chăn nuôi dúi giống và dúi thương phẩm để phát triển kinh tế.
Nuôi dúi không cần vốn lớn, diện tích nuôi nhỏ, có thể tận dụng phụ phẩm nông nghiệp và các loại cây, cỏ sẵn có. Ban đầu, gia đình bà Bảy chỉ nuôi thử hơn 10 đôi để nhân giống. Nhờ đặc tính sinh sản nhanh, mỗi năm 3 lứa, mỗi lứa 3-5 con, đến nay đàn dúi đã phát triển ổn định với hơn 100 con.
Bà Hoàng Thị Bảy cho biết: Nuôi dúi không tốn nhiều công chăm sóc, thức ăn chủ yếu là ngô nên chi phí thấp nhưng hiệu quả cao. Kỹ thuật chăn nuôi khá đơn giản, lại ít rủi ro dịch bệnh. Nhờ đầu ra ổn định và giá trị thương phẩm cao, hiện dúi được bán với giá 500-550 nghìn đồng/kg, dúi giống 700-800 nghìn đồng/đôi, loại lớn khoảng 1 triệu đồng/kg. Từ vài đôi nuôi thử ban đầu, đến nay mô hình này đã mang lại nguồn thu khá, trở thành sinh kế bền vững cho gia đình.
Trong khi đó, anh Lý Văn Hàng ở thôn Tân Hợi, xã Nghiên Loan đã mạnh dạn chuyển từ nuôi lợn sang chăn nuôi trâu vỗ béo. Anh Lý Văn Hàng chia sẻ: Gia đình cùng các hộ trong thôn đã thận trọng hơn trong việc chọn giống, tiêm phòng đầy đủ và giữ vệ sinh chuồng trại sạch sẽ. Nhờ vậy, đàn gia súc phát triển khỏe mạnh…
Chăn nuôi là ngành kinh tế chủ lực của người dân các xã khu vực phía Bắc. Tuy nhiên, trước tác động của dịch tả lợn châu Phi, nhiều hộ đã rơi vào cảnh mất trắng. Chỉ từ tháng 7 đến đầu tháng 9-2025, dịch đã xuất hiện tại 75 xã, phường của tỉnh Thái Nguyên, ảnh hưởng gần 2.900 hộ với hơn 21.200 con lợn buộc phải tiêu hủy.
Nguyên nhân chủ yếu do mầm bệnh tồn lưu trong môi trường, việc vận chuyển và giết mổ chưa được kiểm soát chặt chẽ, cùng với thời tiết ẩm ướt và ý thức phòng dịch của một số hộ còn hạn chế. Thực tế này khiến công tác tái đàn gặp nhiều khó khăn, tiềm ẩn nguy cơ dịch bùng phát trở lại.
Chính vì vậy, nhiều hộ đã mạnh dạn thay đổi cách làm, chuyển sang các mô hình ít rủi ro hơn như nuôi gà, dúi, thỏ, dê, trâu, bò vỗ béo hoặc tái đàn lợn theo quy trình an toàn sinh học nghiêm ngặt. Đây được xem là hướng đi vừa đảm bảo an toàn dịch bệnh, vừa nâng cao thu nhập, mở ra triển vọng bền vững cho kinh tế nông thôn.
Hà Lượng – Báo Thái Nguyên, 01/10/2025
